almaz
Azerbaycan Türkçesinin Açıklamalı Sözlüğü (Orucovun, 2006)
almaz
is.
1. Son dərəcə bərk, rəngsiz, şəffaf qiymətli daş (xüsusi şəkildə taraşlanmış almaz brilyant adlanır). Almaz kimi şəffaf. – [Hacı Murad:] Pəh, pəh, pəh, .. almazların şəfəqi gözlərimi qamaşdırır. S.S.Axundov. ..İncə almazlarla süslənmiş bir cib saatını götürüb çıxdım. M.S.Ordubadi.
2. Həmin daşdan bir qırıq keçirilmiş şüşəkəsən alət. Şüşəsalanın almazı kütləşmişdir.
3. Sif. mənasında. Həmin daşdan hazırlanmış və ya bu daşla bəzənmiş. Üzüyün almaz qaşı.
4. Xüsusi təşbihlərdə – şəffaflıq, saflıq, parlaqlıq mənasında. Günəş ziyasında qılarkən nəzər; Almaz kimi parıldayır qətrələr. A.Səhhət. Hər sözü bir ulduz, bir şəffaf almaz; Mənalar dünyası qaranlıq deyil. S.Vurğun. Almaz kimi şeh düşür bağçalara, bağlara. M.Seyidzadə.
Pamukkale Azerbaycan Türkçesi - Türkiye Türkçesi (ADT versiyonu)
almaz
elmas
Türkmencenin Açıklamalı Sözlüğü (Kyýasowa, 2016)
almaz
at. 1. Ýaldyrawuk, berk, işlenip bejerilmedik gymmat baha daş. Bir çopan goluna degse bir almaz, Çakmak daşy eder, gadryn näbilsin (Magtymguly). 2. gepl.d. Aýna kesýän gural. Almaz aýnanyň ýüzünde çyzyk goýup gitdi. 3. gepl.d. Sakgal syrmak üçin ýörite enjama goýulýan ýuka polat päkijik. 4. Oglana dakylýan at.
Karaçay-Malkarca – Türkiye Türkçesi Sözlüğü (Nevruz, 1991)
almaz
bk. nalmaz.