turklehceleri.org

çökmek

Türkiye Türkçesi – Tatarca Sözlük (Ganiyev, 1998)

çökmek

ф. 1) чүгү; тәбәнәкләнү; 2) иңү, басылу; 3) (томан, чык һ. б. тур.) төшү; 4) чүгәләү; 5) күч. сөйл. юкка чыгу

Arı Duru Türkçe – Türkiye Türkçesi Sözlüğü (Kuleli)

çökmek

1. Çömelmek

Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü (Ercilasun, 1991)

çökmek

Türkiye Türkçesi: çökmek
Azerbaycan Türkçesi: çökmäk
Başkurt Türkçesi: süğiv süğäläv sükäyiv
Kazak Türkçesi: şögüv otıruv
Kırgız Türkçesi: çögṻ
Özbek Türkçesi: çökmàḳ
Tatar Türkçesi: utıru iŋü basılu
Türkmen Türkçesi: çökmek
Uygur Türkçesi: çökmäk
Rusça: osedat' zavalivat's'a

Türkmencenin Açıklamalı Sözlüğü (Kyýasowa, 2016)

çökmek

[çökmök], işl. 1. Suw gitmek, yzgar çekmek we ş.m. zerarly öňki derejesinden aşak düşmek, peselmek, töwerekleýin oýulmak (ýer, diwar we ş.m. hakynda). Çagyldan binýatly jaýlar adatça köp gatly bolanda-da çökmeýär (“Türkmenistan”). 2. Aýaklaryny dyzyndan epip oturmak (düýe hakynda). Düýe agynaga baryp çökdi. 3. Suwuň, suwuklygyň düýbüne gitmek, aşak batmak. Börekler gazanyň düýbüne çökdi. 4. göç.m. Özüňi aşak goýbermek, oturmak, ýerleşmek, ornaşmak. Men barşyma oduň başyna çökdüm (“Edebiýat we sungat”). Ol uludan demini alyp, kabinetiň gapysyny ýapdy-da, sekretar gyzyň ýanyndaky boş stula çökdi (R. Allanazarow). 5. göç.m. Halys bolmak, gurpdan düşmek. Janyňa seretmeseň, bir gün çöküp galarsyň. 6. göç.m. Aşak gaýtmak, ýykylmak, opurylmak. 7. göç.m. Ykdysady, maddy taýdan ysgyndan gaçmak. Çöken hojalygy galdyrmak.

Karaçay-Malkarca – Türkiye Türkçesi Sözlüğü (Nevruz, 1991)

çökmek

oturmak, ilişmek, çökmek, göçmek, alçalmak, inmek. Bılayda bir kesek çögeyik: burada biraz oturalım, şindik cokdu kübürge çök de kal: iskemle yok, sandığa ilişiver, barığız cerge çögügüz: hepiniz yere çökünüz, kolumu köpgeni çökgendi: elimin şişi indi, biçen tiş çökgeninde boyu kıshardı: ot yığını çökünce(oturunca) boyu kısaldı, üsübüzge buku çökdü: üstümüze toz çöktü, bav üslerine çökgendi: ahır üzerlerine göçmüş, çerekni suvu çökgendi: ırmağın suyu alçalmış.

Dîvânü Lugâti’t-Türk Dizini (TDK)

çökmek

diz çökmek, dibe çökmek· II, 21, 33


Son arananlar: