Çay
Türkiye Türkçesi – Tatarca Sözlük (Ganiyev, 1998)
çay
I и. чәй □ çay evi к.: çayhane
çayII геогр. кечкенә елга ◊ çaydan geçip derede boğulmak елганы кичә алып та, инештә батып калу
Arı Duru Türkçe – Türkiye Türkçesi Sözlüğü (Kuleli)
çay
1. Dere
Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü (Ercilasun, 1991)
çay
Türkiye Türkçesi: çay
Azerbaycan Türkçesi: çay
Başkurt Türkçesi: säy
Kazak Türkçesi: şay
Kırgız Türkçesi: çay
Özbek Türkçesi: çày
Tatar Türkçesi: çäy
Türkmen Türkçesi: çãy
Uygur Türkçesi: çay
Rusça: çay
Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü (Ercilasun, 1991)
çay
Türkiye Türkçesi: çay
Azerbaycan Türkçesi: çay
Başkurt Türkçesi: iniş bäläkäy yılğa görlävik
Kazak Türkçesi: özenşe jılğa
Kırgız Türkçesi: sū özön
Özbek Türkçesi: änhàr sày
Tatar Türkçesi: iniş kiçkinä yılğa görlävik
Türkmen Türkçesi: çãy
Uygur Türkçesi: say eriḳ
Rusça: reçka ruçey
Azerbaycan Türkçesinin Açıklamalı Sözlüğü (Orucovun, 2006)
çay
I. is. [çin.]
1. Qurudulmuş yarpaqlarından ətirli içki hazırlanan həmişəyaşıl ağac və ya kol. Çay kolu. Çay plantasiyası.
2. Həmin bitkinin ətirli içki hazırlamaq üçün xüsusi surətdə qurudulmuş yarpaqları.
3. Həmin yarpaqlardan dəmlənib hazırlanan ətirli içki. Şirin çay. Tünd çay. – Barışdırmaq rəsmini tamam edəndən sonra qonaqlar şüru elədilər çay içməyə. Ə.Haqverdiyev. Əsmər xala bir stəkan çay süzüb qabağına qoydu. Q.İlkin. // Müxtəlif bitkilərdən, ədviyyatdan dəmlənib hazırlanan içki, yaxud çayı əvəz edən hər hansı bir surroqat. Kəklikotu çayı. Zəncəfil çayı. – [İbrahim:] Bala, yoxsa sənə soyuq dəyib, sənin üçün bu saat darçın çayı bişirərəm. Ə.Haqverdiyev.
4. Çay içmə, çay süfrəsi. Çaya dəvət etmək. – Çaydan sonra Nənəxanım Yetərlə çarşaba bürünüb, qız axtarmağa getdilər. Çəmənzəminli. Bir yerdə çay içdik, çaydan sonra mən yatdım. Ə.Haqverdiyev.
II. is. Öz hövzələrinə düşən atmosfer yağıntılarından və ya bulaqlardan qidalanan və özü əmələ gətirdiyi yataqla axan çoxlu və fasiləsiz təbii su axını. Çayın sahili. Çayla başıaşağı üzmək. Çay üzərində körpü. – Hindistanda Qanq çayı bizim Kür çayından çox böyükdür. C.Məmmədquluzadə. ‣ Çay gəlməmiş (çaya çatmamış) çırmanmaq (soyunmaq) – vaxtından çox qabaq bir işi görməyə hazırlanmaq, tələsmək. Gözümüz o qədər qorxudulub ki; “Hələ çay gəlməmiş çırmanmışıq biz”. B.Vahabzadə. Çaya susuz aparıb, susuz gətirmək – çox hiyləgər, bic, zirək adam haqqında. Çayda balıq sövdası – həyata keçməsi qeyri-mümkün və ya şübhəli olan bir şey haqqında. ...çayda üzüaşağı (çayaşağı) axıdım, üzüyuxarı (çayyuxarı) axtarım – qarğış və ya istehza ifadəsi. [Xırdaxanım:] Sənin kimi kişini çayaşağı axıdım, çayyuxarı axtarım.. N.Vəzirov. [Telli Yazgülə:] Elə alimi çayda üzüaşağı axıdıb, üzüyuxarı axtarım. Ə.Məmmədxanlı.
Pamukkale Azerbaycan Türkçesi - Türkiye Türkçesi (ADT versiyonu)
çay
çay, ırmak, nehir
Kırgızca – Türkiye Türkçesi Sözlüğü (Yudahin)
çay
ı, çay: kızıl çay:sert çay;taş çay: tablet biçiminde olan çay;_kök çay : 1) yeşil çay: 2) latince origanum denilen bitki; içine yağda kavrulmuş un ve çay menkuu dökülen sütten ibaret olan içecek; kara kaptal çay (forklorda) : bir çeşit çay
! ıı- kovun sürüsünü durdurmak veya geri çevirmek üzere çıkarılan ses; çay çayla : koyunlara bağırmak.
Sahaca—İngilizce Sözlük (Straughn, 2006)
çay
n. tea [
Karaçay-Malkarca – Türkiye Türkçesi Sözlüğü (Nevruz, 1991)
çay
(şay). Kalmuk ~: Kalmuk çayı (çeşitli bitki yapraklarını kaynatarak tuz, biber ve süt ilave edilerek yapılan özel çay), ~ kaşık: çay kaşığı, ~ şeker : çay şekeri, kara~: siyah çay.