kömür
Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü (Ercilasun, 1991)
kömür
Türkiye Türkçesi: kömür
Azerbaycan Türkçesi: kömür
Başkurt Türkçesi: kümir
Kazak Türkçesi: kömir
Kırgız Türkçesi: kömür
Özbek Türkçesi: kömir
Tatar Türkçesi: kümir
Türkmen Türkçesi: kömür
Uygur Türkçesi: kömür
Rusça: ugol'
Azerbaycan Türkçesinin Açıklamalı Sözlüğü (Orucovun, 2006)
kömür
is.
1. Odunu yandırıb basdırmaqla alınan tünd-qara rəngli bərk yanacaq. Kürəyə kömür qoymaq. Manqala kömür tökmək. Kömürü qızartmaq. – [Rüstəm kişi] ..samovara su tökməyə, kömür salmağa ərindi. M.İbrahimov. Arvad samovarı çölə çıxartdı. Külünü boşaldıb yaxaladı. Su töküb kömür saldı. Ə.Vəliyev. • Kömür basmaq – kömür almaq üçün odunu yandırıb torpaqda basdırmaq. Kömür dəymək – dəm tutmaq, kömürün dəmi (qazı) ilə zəhərlənmək. Kömür kimi (qədər) – tünd-qara, zil qara, qapqara. Kömür kimi uşaq. – Açıqlıqdan keçdi, kömür qədər qara .. görünən qamışlığa girdi. H.Nəzərli. Onun rəngi kömür kimi qaradı. M.Hüseyn. Kömür kimi qaralmaq – 1) bərk qaralmaq, qapqara olmaq. Qız yayda kömür kimi qaraldı; 2) məc. hirsindən üzünün rəngi dəyişib tündləşmək. Rüstəm kişi .. kömür kimi qaralıb susurdu.. M.İbrahimov.
2. Yer altından çıxarılan bitki mənşəli bərk yanacaq, maddə. Daş kömür. Kömür yataqları. Kömür mədəni. İki vaqon kömür. – Donbas bizə kömür verir.. M.Müşfiq. Fəhlələr qatı kömür tozu içində işləyirdilər. M.Rzaquluzadə.
Pamukkale Azerbaycan Türkçesi - Türkiye Türkçesi (ADT versiyonu)
kömür
kömür
Kırgızca – Türkiye Türkçesi Sözlüğü (Yudahin)
kömür
kömür, taş kömür: maden kömürü: kömür öçür- : kömür yakmak (imal etmek).
Türkmencenin Açıklamalı Sözlüğü (Kyýasowa, 2016)
kömür
at. 1. Ösümlikden emele gelen we gazylyp alynýan gaty ýangyç. Daş kömür. 2. Gandym, sözen ýaly gaty agaçlar ýakylyp taýýarlanan ýangyç. Tanyş ýerim bolmany üçin, kömrümi, ýüňümi alanyňka myhman bolup düşdüm (N. Saryhanow).
‣ Kömür çemçe demir ussasynyň körükdäki ody, kömri ölçerýän çemçesi.
Uygurca – Türkiye Türkçesi Sözlüğü (Kurban, 2016)
kömür
Kömür. Tash kömür – Taş kömür. Yaghach kömür – Ağaç kömürü.
Karaçay-Malkarca – Türkiye Türkçesi Sözlüğü (Nevruz, 1991)
kömür
kömür. Mağadan ~: maden kömürü, emen ~: meşe kömürü, kül-kömür bolup işleydi: kül kömür olarak çalışıyor.
Dîvânü Lugâti’t-Türk Dizini (TDK)
kömür
kömür·I, 506