turklehceleri.org

düşmek

Türkiye Türkçesi – Arı Duru Türkçe Sözlüğü (Kuleli, 2013)

düşmek

[Köken: Anlam genişlemesi] (yukarıdan): Düşmek, (yerde): Yıkılmak, Kulamak

Türkiye Türkçesi – Tatarca Sözlük (Ganiyev, 1998)

düşmek

ф. 1) төрле мәгъ. төшү; төшеп калу; килеп төшү, егылу, егылып төшү; 2) яву; 3) туры килү, килешеп тору

Arı Duru Türkçe – Türkiye Türkçesi Sözlüğü (Kuleli)

düşmek

1. Düşmek ( yukarıdan)

Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü (Ercilasun, 1991)

düşmek

Türkiye Türkçesi: düşmek
Azerbaycan Türkçesi: yıⱨılmag
Başkurt Türkçesi: yığılıv kolav avıv
Kazak Türkçesi: jığıluv kulav
Kırgız Türkçesi: cığılū
Özbek Türkçesi: yiḳılmàḳ
Tatar Türkçesi: yığılu avu
Türkmen Türkçesi: yıkılmak
Uygur Türkçesi: jiḳilmak
Rusça: padat'

Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü (Ercilasun, 1991)

düşmek

Türkiye Türkçesi: düşmek
Azerbaycan Türkçesi: düşmäk
Başkurt Türkçesi: töşöv
Kazak Türkçesi: tüsüv jığıluv
Kırgız Türkçesi: tüşu
Özbek Türkçesi: ḳulamàḳtüşmàk yiḳılmàḳ
Tatar Türkçesi: töşü
Türkmen Türkçesi: gaçmak
Uygur Türkçesi: çüşmäk
Rusça: padat'

Türkmencenin Açıklamalı Sözlüğü (Kyýasowa, 2016)

düşmek

[düşmök] I, işl.1.Ýokardan aşaklygyna gaçmak, inmek. Ýagşy bolsaň düş, ýaman bolsaň git (düşdüş sallanyp düşüp gelýärkä aýdylýan söz). 2.Münen zadyň üstünden aşak inmek. Aýgül maşyndan düşende, bulut çalasyn syrylyp, ýagyş tapba diňipdi-de, gün eýýäm ýalpyldap çykypdy (B. Kerbabaýew). Myrat aga taýagyny ýere diräp, eşekden düşdi (H. Derýaýew).3.Ýaramak, ýaramly bolmak. Goşun gullugy saňa düşüpdir (A. Durdyýew). 4. Bir zadyň içine başga bir zat gaçmak. Ýaga garynja düşüpdir. 5.Ýagmak (ygal hakynda). Oktýabryň ortalarynda dyz boýy gar düşdi (B. Seýtäkow). 6. Içine girmek. Ekine düşen sygyr zerarly sögünç eşiden ýeri, käte gulagyndan çekilen çagy-da gyt bolmandy (B. Kerbabaýew). 7.Gaçmak, gopmak, aýrylmak (diş, saç we ş.m. hakynda). Goja dişleri düşen agzyny pakgyldadyp, lah-lah güldi (B. Kerbabaýew).8. Ýuwunmak, salkynlamak üçin suwa girmek. Suwa düşmek.9.Eşidilmek, mälim bolmak, ýaýramak. Ine, şol ogry aşaky obalardanmyş diýen habar düşdi (B. Seýtäkow). 10. Peýda bolmak, gelmek, barmak,aralaşmak. Bir gün ol Mänäň üstünden düşüpdir (B. Kerbabaýew). Şahyr ahwalatyny, nähililik bilen Hajygowşana gelip düşenini gürrüň berýärdi (G. Kulyýew). 11.Uçramak, sezewar bolmak, duçar bolmak. Agsagyň elinden alsaň agajyn, Ýaman derde düşer, tapmaz alajyn (Magtymguly). 12.Peýdaly ýa-da hatarly bolmak (yrym bilen bagly). Sogan ekmek olara düşmese-de, bize düşýär.13.Peselmek, azalmak, aşaklamak. Derýanyň suwy ýyl-ýyldan aşak düşýär.14. Biriniň öňünden ýa-da yzyndan ýöremek. Yzyna düşmek. Öňüne düşmek.15. Düşlemek üçin ýük ýazdyrmak. Oglanlar gumuň içi bilen birneme ýöräp, bir ýerde düşdüler (B. Annageldiýew). 16.Ele salynmak, eýe bolmak, edinmek (maddy taýdan). Ol toýdan düşen zady toýda sowardy (“Edebiýat we sungat”). 17. Gabat gelmek, laýyk gelmek. Jaý toýy bilen maşyn toýy ikisi bir güne düşdi.


DÜŞMEK [düşmök] II, işl. Akyl ýetirmek, göz ýetirmek, bilmek, aňmak. Üşügiň bolsa, üme düş! (Atalar sözi).


Son arananlar: