dat
Kırgızca – Türkiye Türkçesi Sözlüğü (Yudahin)
dat
ı, pas (madeni eşyada, bitkilerde); dat baskan yahut dat alğan: paslanmış; dat küçösö, dan aldırbayt: pas fazlalaşırsa tane dolgunlaşmaz.
ıı, f., 1. imdat isteyip seslenme; şikayet; 2. yukarı mahkemeye başvurma, istinaf.
Türkmencenin Açıklamalı Sözlüğü (Kyýasowa, 2016)
dat
[da:t] I, 1. at. Nala, zeýrenç, ahy-zar, ahy- nala. Asmana ýetmedi dadym, Seni ýetirdi perýadym (“Nejep oglan”). Eý ýaranlar, kim ýetişer dadyma? Başym çykmaz ne gowgaýa sataşdym (Magtymguly). Gahba pelek ýetmez meniň dadyma, Atam-enem goýmaz köňül şadyma (Andalyp). 2. "Wah, waý" ýaly many aňladýan ümlük. Köňlümni giderdi ýagşy- ýamana, Dat, seniň goluňdan geldim amana (Zynhary).
‣ Dat gününe biriniň başyna agyr, kyn, çykgynsyz ýagdaý düşende aýdylýan söz. Dat etmek nala çekmek, ahy-zar etmek, aglamak. Dadyna ýetmek wagtynda ýetişip, birini kyn, çykgynsyz ýagdaýdan halas etmek.
DAT [da:t] II, at. 1. Naharyň, miwäniň we ş.m. tagamy. Arryk etiň dady ýok (Nakyl). 2. göç.m. Lezzet, ýakymlylyk. Ýüregimde bir geliniň ady bar, Şol adyň öz lezzeti bar, dady bar (M. Seýidow).
Uygurca – Türkiye Türkçesi Sözlüğü (Kurban, 2016)
dat
I f. İmdat. Dat salmaq – İmdat bağrısı. Dat démek – İmdat çağırmak.
II Pas. Dat bashqan – Paslanmış. Dat basmaq – Paslanmak. Dat basmaydighan polat – Paslanmaz çelik.