turklehceleri.org

Gelmek

Türkiye Türkçesi – Tatarca Sözlük (Ganiyev, 1998)

gelmek

ф. 1) төрле мәгъ. килү; 2) килешү, ятышу; ятышлы булу; 3) тоелу, кебек күренү; кебек булу; 4) чыдау; 5) ярашу, ярау; 6) якынлашу; 7) (ярдәмче фигыль буларак) килү; elden gelmek кулдан килү

Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü (Ercilasun, 1991)

gelmek

Türkiye Türkçesi: gelmek
Azerbaycan Türkçesi: gälmäk
Başkurt Türkçesi: kiliv
Kazak Türkçesi: kelüv
Kırgız Türkçesi: kelṻ
Özbek Türkçesi: kelmàḳ
Tatar Türkçesi: kilü
Türkmen Türkçesi: gelmek
Uygur Türkçesi: kälmäk
Rusça: priⱨodit' pribıvat' priyezjat'

Türkmencenin Açıklamalı Sözlüğü (Kyýasowa, 2016)

gelmek

işl. 1. Bir ýerden ikinji bir ýere ýa-da biriniňkä barmak, ýetmek. Bize myhman geldi. Olaryň gapysyna bir maşyn gelip durdy. 2. Ýüze çykmak, peýda bolmak, döremek. Gije dümtünip otyrkam, kelläme bir oňat pikir geldi. 3. gepl.d., ser. Gün: güni gelmek. "Indi biziňki gelen bolsa gerek" diýip, bir-iki günläp ýere, göge sygman gezdi. 4. Gel- asyl işligi hal işligiň -yp, -ip goşulmasyny kabul edenden soň ýatmak işligi gelip, täze manyly düzümli işlik ýasalýar: Gelip ýatmak köp sanly adam yzy kesilmän gelmek, gelip durmak. Myhman bolsa gelip ýatyr, Giň howluda ýer tapanok... (K.Gurbannepesow). 5. Hal işligiň -yp, -ip goşulmasyny kabul eden işlikden soň gelmek işligi gelip, täze manyly düzümli işlik ýasalýar: Alyp gelmek başga bir ýerden ikinji bir ýere getirmek, eltmek; äkelmek, getirmek. Görüp gelmek başga bir ýere gidip, görjek zadyňy görüp, soňundan hem oňki ýeriňe gaýdyp barmak. Oba gidip, ýörite kakamy görüp geldim.
 ‣ Geldim – eşek, gitdim –eşek işlemäge baran ýerinde iş etmeýän adam hakynda aýdylýar. Gelene - ýeňňe, gidene - baldyzýersiz ýere sokjarylýan, öň ýetene ýakynsyraýan adam hakynda aýdylýar. Gelen yzyňy ýel bozmanka (çalmanka) bada-bat,derrew, gelen dessiňe, eglenmän. Gelen ýagşy! agşamara aýak ýygnanandan soň, gapydan "Giç ýagşy!" diýip gelen adama aýdylýan jogap sözi. Geler ýerde gelmezlik bir ýerde eglenip, irikgä etmek, köp garaşdyrmak.Olardan geler ýerde gelmediň-le!?


Son arananlar: