Dökmek
Türkiye Türkçesi – Arı Duru Türkçe Sözlüğü (Kuleli, 2013)
dökmek
[Köken: Yerel] Kuymak, Akıtmak, Dökmek
Türkiye Türkçesi – Tatarca Sözlük (Ganiyev, 1998)
dökmek
ф. 1) агызу; su dökmek су агызу; 2) түгү, түгеп җибәрү; çayı dökmek чәйне түгеп җибәрү; 3) бушату; buğdayı dökmek бодайны бушату; 4) сибү; tavuklara yem dökmek тавыкларга җим сибү; 5) күч. түгү, кою; göz yaşı dökmek күз яше түгү; yapraklarını dökmüş ağaç яфракларын койган агач; para dökmek акча түгү; 6) күч. күп итеп җыю, туплау; sınıra asker dökmek чик буена гаскәр туплау; 7) күч. бушату; dert dökmek эчне бушату □ döke saça чәчә-түгә
Arı Duru Türkçe – Türkiye Türkçesi Sözlüğü (Kuleli)
dökmek
1. Dökmek
Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü (Ercilasun, 1991)
dökmek
Türkiye Türkçesi: dökmek
Azerbaycan Türkçesi: tökmäk
Başkurt Türkçesi: koyov ağıⱬıv tügiv
Kazak Türkçesi: tögüv kuyuv
Kırgız Türkçesi: kuyū tōgṻ
Özbek Türkçesi: tökmàḳ ḳuymàḳ
Tatar Türkçesi: ağızu tügü salu
Türkmen Türkçesi: dökmek
Uygur Türkçesi: tökmäk kuymak
Rusça: lit' vılivat' prolivat'
Türkmencenin Açıklamalı Sözlüğü (Kyýasowa, 2016)
dökmek
[dökmök], işl. 1. Bir zady bir ýere guýmak, agdarmak. Ol bugdaýly çuwaly göterip, gapanda çekip, ammara dökdi (A. Durdyýew). 2. Sepmek, pytratmak, dargatmak, ýaýratmak. Ekin meýdanlaryna gyş suwuny tutmak, dökün dökmek, gumdan odun çekmek ýaly işler ýatdan çykdy (B. Seýtäkow). 3. Gabyň içindäkini çykaryp aýyrmak, boşatmak. Jigitler çuwallaryň ýarar goşlaryny dökmek bilen bile, Babahan arçyny agtardylar (B. Kerbabaýew). 4. Deşilenligi ýa-da sepi açylanlygy we ş.m. sebäpli suwuklyk goýbermek, akdyrmak, syzdyrmak. Çelek birneme dökýär. Maşyn ýag dökýär. 5. Barlamak maksady bilen agtarmak. Şatyr beg olara: - Döküň öýi! - diýip buýruk berdi-de, alňasak yzyna dolandy (G. Kulyýew). 6. Ýapragyny, gülüni gaçyrmak, düşürmek. Howa sowap, agaçlar ýapragyny dökdi. 7. Mal-garany naharlamak üçin öňüne ot we ş.m. oklamak, bermek. Mallaryň öňüne ot dökdüm. 8. Üstüňe sepmek. Men penjegime, saçyma atyr dökdüm. 9. göç.m. Saçmak, ýaýratmak. Alabaharyň mylaýym güni Garaguma ölçegsiz nuruny döküp başlady (B. Kerbabaýew).
‣ Günäňi dökmek günäden arassalanmak, günäden saplanmak. “Günämizi dökeli” diýip, ol gyz jorasy bilen hiňňillige münüp, uçup ugrady. Içiňi dökmek ýüregiňdäki duýgyňy daşyňa çykaryp aýtmak, aýan etmek. Ol dostuna içini döküp, özüni basmarlaýan aladalardan dynmaga çalyşdy.