turklehceleri.org

Dik

Türkiye Türkçesi – Tatarca Sözlük (Ganiyev, 1998)

dik

с. 1) вертикаль; үрә баскан, үрә торган; 2) текә; 3) күч. тупас, калын; sesi dik тавышы калын (көчле)

Arı Duru Türkçe – Türkiye Türkçesi Sözlüğü (Kuleli)

dik

1. Amudi, Dikey, Vertikal
2. Düşey, Şakuli, Vertikal

Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü (Ercilasun, 1991)

dik

Türkiye Türkçesi: dik
Azerbaycan Türkçesi: dik
Başkurt Türkçesi: tura vertikal töⱬ
Kazak Türkçesi: tik
Kırgız Türkçesi: tik tike
Özbek Türkçesi: tik
Tatar Türkçesi: turı vertikal' töz
Türkmen Türkçesi: dik
Uygur Türkçesi: tik
Rusça: vertikal'nıy

Azerbaycan Türkçesinin Açıklamalı Sözlüğü (Orucovun, 2006)

dik

1. sif. Aşağıdan yuxarıya doğru şaquli (düz) vəziyyətdə duran. Dik ağac. Dik nərdivan. Dik divar.
2. sif. Çox yüksək, uca, hündür; sarp. Uzanan dik qayalar, silsilələr; Qara yellər ora dörd yandan əsər. S.Vurğun. Girdmanın igid sərkərdəsi meydanda dik bir yerdə görünərdi. M.Hüseyn. O kimdir; Aşır dik təpələri; Keçilməz yamacları? M.Seyidzadə.
3. zərf Aşağıdan yuxarıya; dikinə, əmudi. Dik çıxmaq. Ağacı dik qoy. • Dik atılmaq (qalxmaq, durmaq) – qorxu və ya başqa bir səbəb üzündən hövlnak ayağa qalxmaq, yerindən sıçramaq. Atlar dik atılıb cilovu qırdı; Qoyunlar, quzular çöldə hürküşdü. H.K.Sanılı. Dik durmaq – belini əymədən düz durmaq.
4. is. mənasında. Təpə, hündür yer, yoxuşluq, təpəlik. Dikə çıxmaq. Dikdən enmək. – Osman gözətçidir o yankı dikdə; Seyr edir baş-ayaq Nemsə düzünü. H.K.Sanılı. Şofer maşını ehtiyatla kol-kosla, çuxurlar və diklərlə yavaş-yavaş sürməyə başladı. Mir Cəlal.
5. sif. Düz, tam. Dik günorta Rüstəm gəlib, Mələk xanımı götürüb apardı padşahın yanına. (Nağıl). ‣ Dik baxmaq – 1) gözlərini birinin gözlərinə dikərək diqqətlə baxmaq, gərgin bir baxışla baxmaq; 2) qürurla, cəsarətlə baxmaq. Gözünün içinə, yaxud gözünə dik baxa bilməmək – birinin yanında qüsuru, günahı olmaq, xəcalətli olmaq, xəcalət çəkmək. Gözünün içinə, yaxud üzünə dik baxmaq məc. – birinin yanında heç bir qüsuru, günahı, utanılacaq işi olmadığına görə özünü onun yanında tam sərbəst hiss etmək; dik-dik: dik-dik baxmaq – bax dik baxmaq (“dik”də).

Azerbaycan Türkçesinin Sinonimler Sözlüğü (Çakıroğlu, 2013)

dik

I. yüksək, uca, hündür, sarp
{yüksek, yüce, ulu, âli}

II. yoxuş
{yokuş}

Pamukkale Azerbaycan Türkçesi - Türkiye Türkçesi (ADT versiyonu)

dik

dik, dikey, sarp

Özbekçe—İngilizce Sözlük (Dirks, 2005)

dik

~ Etib quickly, suddenly. ~ (Etib) tur- to leap up. ~-~ chop- to bound, to hop. ~-~ yur- to leap, to hop. ~-~ o'yna- to bounce up and down; to fidget.

Kırgızca – Türkiye Türkçesi Sözlüğü (Yudahin)

dik

: dik-dik: tık-tık; cürögüm tık-tik etet: kalbim şiddetle ve sık-sık çarpıyor.

Türkmencenin Açıklamalı Sözlüğü (Kyýasowa, 2016)

dik

syp., hal. 1. Keseligine däl, göni ýokarlygyna duran. Dik agaç. 2. Aýak üstünde, ör boýuna. Ol oturjagyny-da, dik durjagyny-da, tama söýenjegini-de bilmän, oda basan ýaly bolup zowzuldaýardy (B. Seýtäkow). 3. Göni, dogry, gabat. Ine, dik gaşymda bir goja otyr (“Edebiýat we sungat”). Bu ýol dik ilerik gidýär.
 ‣ Dik dur (duran) iňňeden çykma, täze (täze geýlen eşik hakda). Onuň geýen eşikleri dik dur, ösüne seredýän adam bolmaly. Dik durmak janypkeşlik bilen işlemek, janlaryny gaýgyrmazlyk. Adamlar dik durup, toýumyzy sowuşdylar, agyr mähelläni abraý bilen gaýtardylar. Dik oturmak uklaman oturmak, uklaman oturyp geçirmek. Garry ene şol habary alaly bäri, gijelerine-de dik oturýardy.

Uygurca – Türkiye Türkçesi Sözlüğü (Kurban, 2016)

dik

Dik etmek – İrkilmek.

Dîvânü Lugâti’t-Türk Dizini (TDK)

dik

dik·I, 334


Son arananlar: