İlk
Türkiye Türkchisi – Tiniq Türkche Lughiti (Kuleli, 2013)
ilk
[Köken: Yerel] Birinci, Algaç, İlk
Türkiye Türkchisi – Tatarche Lughet (Ganiyev, 1998)
ilk
с. башлангыч, элек, беренче; ilk adım беренче адым
ercilasun1991
ilk
Türkiye Türkçesi: ilk
Azerbaycan Türkçesi: ilk
Başkurt Türkçesi: birinsi tävği
Kazak Türkçesi: ilki
Kırgız Türkçesi: alğaç birinçi
Özbek Türkçesi: ilk
Tatar Türkçesi: birinçi tävği
Türkmen Türkçesi: ilkinci
Uygur Türkçesi: däsläpki ävvälki
Rusça: pervıy naçal'nıy
Azarbayjan Türkchisining Izahliq Lughiti (Orucovun, 2006)
ilk
sif.
1. Birinci, əvvəlinci, ən əvvəl olan, ən qabaq (son qarşılığı). İlk uşaq. İlk təəssürat. İlk əsər. İlk sıra. – [Səmirə:] İlk günlərdə öz xəstəliyimdən çox, palatada uzanmış yoldaşlarımın vəziyyəti ilə maraqlanırdım. M.Hüseyn. Pambıq yığımının ilk günü tamam bir bayrama çevrilmişdi. İ.Əfəndiyev. • İlk bahar – bax. bahar. // Lap birinci, lap əvvəl. Onun təpəsində ilk gündən mənim; Buludlar içində durur məskənim. M.Rahim. Əşrəf Nazlını ilk görən günü sevdi. S.Rəhman. // Əvvəl, başlanğıc, ibtida. Dünyada hər könül yüksəliş arar; Varlığın nə ilki, nə axırı var. S.Vurğun.
2. Başlıca, əsas, ən vacib, ən mühüm. Elimin olsa da aslan ürəyi; Ehtiyatdır igidin ilk bəzəyi. A.Şaiq.
3. İlki şəklində – ananın ilk uşağı, övladı. Hər kimin ilki dursa, mülkü də durar. (Ata. sözü). [Diyar kişi:] İlkim oğul olsaydı, indi mən də kəndin ən varlı adamı idim. Ə.Məmmədxanlı. Bahadır ilkiydi Rüstəm kişinin; Qamətdə, cüssədə sanki özüydü. B.Vahabzadə. ‣ İlk baxışda (nəzərdə) – 1) əvvəlcə. [Muradın] ilk baxışda gözlərinə inanmağı gəlmədi... “Bəlkə azmışam”, – deyə zənn etdi. S.Hüseyn; 2) baxan kimi, görən kimi. Öylə bir incə şeirsən ki, sana; Ürəyim ilk baxışda bağlandı. A.Şaiq. Ormanlar içində durur Talıstan; Ona ilk baxışda vurulur insan!.. S.Vurğun. İlk baxışdan – dərhal, üzünə baxan kimi. Qarının yanındakı ağbəniz cavanın naxoş olduğu ilk baxışdan məlum idi. Mir Cəlal. İlk dəfə – birinci dəfə, əvvəlinci dəfə. Əsmər həyatında ilk dəfə olaraq əsəbiləşmişdi. S.Hüseyn. Həyata ilk dəfə baxandan bəri; Göz yaşı görməmiş ala gözləri. S.Vurğun. Elçinin və xüsusilə, ova ilk dəfə gəlmiş Tofiqin səbri tükənmişdi. M.Rzaquluzadə. İlk əldə – birinci növbədə, hər şeydən qabaq, dərhal. Mənim ilk eşqimi, ilk əldə haman; Gömdülər, bilmədim amma nərəyə! Ə.Cavad. İlk öncə – ən birinci olaraq, əvvəlcə. Mən gurultu qoparmağı ilk öncə; Alov gözlü şimşəklərdən öyrəndim. M.Müşfiq. İnsanlar dəstə-dəstə köçüb Taxça-Taşa; İlk öncə düşündülər: məktəbsiz şəhər olmaz. S.Rüstəm. İlk söz – giriş, giriş sözü, başlanğıc, müqəddimə.
Azarbayjan Türkchisining Sinonimler Lughiti (Çakıroğlu, 2013)
ilk
I. birinci, əvvəlinci
{birinci, ilkin}
II. başlıca, əsas
{başlıca, esas}
Pamukkale Azarbayjan Türkchisi - Türkiye Türkchisi (A.D.T.ningki)
ilk
ilk
In'gilische—Türkche Lughet (FreeDict, 2017)
ilk /hˈʌb/
1. sınf, çeşit, tür, tip, cins. of that ilk aynı tür(den.)
In'gilische—Türkche Lughet (Anonim)
ilk
tür
Özbekche—In'gilische Lughet (Dirks, 2005)
ilk
first, initial; early.ilkis(dan) dial.suddenly, unexpectedly.
Uyghurche – Türkiye Türkchisi Lughiti (Kurban, 2016)
ilk
El, kol. Ilkimizde – Elimizde. Mal-dölitim ilkimdin ketti – Malım mülküm elimden gitti (malımı-mülkümü kaybettim).
Yaqutche—In'gilische Lughet (Straughn, 2006)
ilk-
v. to cast off, throw away; ilgihin- v. to shake down (e.g. the head)
Türkiye Tillar Diwani (TDK)
ilk
ilk, her şeyin evveli· I, 43