ölmek
Türkiye Türkchisi – Tatarche Lughet (Ganiyev, 1998)
ölmek
ф. 1) үлү, вафат булу; җан бирү; 2) сулу (үсемлек тур); 3) күч. юкка чыгу, кулланыштан төшү (төшеп калу)
ercilasun1991
ölmek
Türkiye Türkçesi: ölmek
Azerbaycan Türkçesi: ölmäk
Başkurt Türkçesi: üliv
Kazak Türkçesi: ölüv
Kırgız Türkçesi: ölṻ
Özbek Türkçesi: ölmàk
Tatar Türkçesi: ülü
Türkmen Türkçesi: ölmek
Uygur Türkçesi: ölmäk
Rusça: umeret'
Türkmenche Izahliq Lughet (Kyýasowa, 2016)
ölmek
[ölmök], işl. 1. Jany çykmak, dünýäden ötmek, aradan çykmak, ýogalmak, gaýtmak, aýrylmak, amanadyny tabşyrmak. Iki at depişer, arasynda eşek öler (Nakyl). 2. Ýok bolup gitmek, dowam etmegini bes etmek, ýitip gitmek. Näme üçin biziň käbirlerimiz bir eýýäm ölüp giden adaty süýreýäris (N. Pomma). 3. gepl.d.Solmak, guramak (ösümlik hakynda).
‣Öler ada galar at "diri wagtyň bir gowy, gerekli iş etmeklik" dýen manyda ulanylýan aňlatma. Öler jany (şahs goşulmalarynyň hemmesini-de kabul edip bilýär) iň gowy görýän zady, ölemen gowy görýän zady. Onuň öler jany düýe çalydy. Öler ýaly örän gaty, çendenaşa. Öler ýaly gorkmak. Öler ýaly ajykmak. Ölüp barmak 1) ölümi golaýlamak. 2) bir zady gaty islemek, gowy görmek. Pul diýip ölüp barmak.
Uyghurche – Türkiye Türkchisi Lughiti (Kurban, 2016)
ölmek
Ölmek. Boghulup ölmek – Boğularak ölmek. Ölüp pütmek – Ölüp bitmek. Öz ejili bilen ölüptu – Kendi eceli ile ölmüş. Yiqilip ölmek – Düşerek ölmek. Haram ölmek – Gebermek, mürdolmak. Ölüp öchmek – Çabalamak; ihtiras. Ölüp tirilmek – Ağır bir olayı atlatmak; tekrar hayata kavuşmak.
Qarachay-Malqarche – Türkiye Türkchisi Lughiti (Nevruz, 1991)
ölmek
ölmek. Soslannı katını ölgendi: Soslan'ın karısı ölmüş, atam ölgenli on cıl boladı: babam öleli on yıl oluyor, cigitlik körgüzüb ~: yiğitlik göstererek ölmek, ölüb ölüb tirildi: ölüp ölüp dirildi, eti ~: eti kangren olmak, ölüb tuvğan sabiy: ölü doğan çocuk, suvukdan öleme: soğuktan ölüyorum, ölgünçenñe deri: ölünceye kadar, öllük eseñ öl!: öleceksen öl!, ölüb ketginçi: ölüp gidene kadar, ölüb karamağan, savdan caramağan: ölüp gitmeyen, kalıp iyileşmeyen (deyim), atam ölmesin!: babam ölmesin! (dua), anı avzunda it öledi: onun ağzında it ölüyor (o çok sert konuşuyor, o çok küfürlü konuşuyor, anlamına deyim), carıla eseñ öl deb: çatlıyorsan öl diye, carılıb öllük!: çatlayıp ölesice!, ölmeseñ kart damı bolmazsa?: ölmezsen yaşlanmaz mısın? (deyim), öllük cannı cağı cok: ölecek canın yakını olmaz (öleceğe çare yok anlamında deyim), ölmegen kul altın ayak bıla suv içer: ölmeyen kul altın tas ile su içer (a.s.).
Türkiye Tillar Diwani (TDK)
ölmek
ölmek I, 15, 38, 41, 54, 115, 228;III, 47