çiş
Türkiye Türkchisi – Tiniq Türkche Lughiti (Kuleli, 2013)
çiş
[Köken: Yerel] Sidik
ercilasun1991
çiş
Türkiye Türkçesi: çiş
Azerbaycan Türkçesi: sidik
Başkurt Türkçesi: bala hiyziği
Kazak Türkçesi: bala sidigi
Kırgız Türkçesi: bala siydigi
Özbek Türkçesi: bàlä siydigi
Tatar Türkçesi: bala sidiği
Türkmen Türkçesi: çãğa sḯydiği
Uygur Türkçesi: bala siydiği
Rusça: moça (rebönka)
Türkmenche Izahliq Lughet (Kyýasowa, 2016)
çiş
[çi:ş] I, at. 1. Beden agzalaryna şikes ýetmegi zerarly belli bir ýerde emele gelen ýellenme, gabarçyk, düwün. 2. Näsaglyk, açlyk sebäpli bütin endamyň ýellenmesi, çişme, ýel ýöreme.
ÇIŞ [çi:ş] II, at. 1. Ýiti uçly gural (taýak, demir we ş.m. zatlar). Agajyň bir şahasyndan çiş edip, ýeri gazyp başlapdyr (“Türkmen halk ertekileri”). 2. Çişlik bişirilýän sim, ýörite ýasaldylan syh. 3. Jorap we ş.m. örülýän iki ýa bäş sim. 4. Esasan ýylgyndan ujy çiş edilip ýasalyp, çukurrak, yzgarly ýerde çümdürilip oýnalýan milli oýun. Çiş oýny gyzykly hem çylşyrymly oýun, ony oýnamak üçin ukyp hem jaýdar urup bilmek gerek. 5. Guýudaky çarhyň hem utunyň içinden geçýän demir ok, basran.
‣ Çişe düzmek ölüme sezewar etmek, öldürmek, gynamak, horlamak. Duşmanyň etini çişe düzmek gerek. Çişe kebap etmek iň gazaply ölüme sezewar etmek, zuluma sezewar etmek. Ejem, etini çişe kebap etselerem, meni olara sezewar etmejekdigini aýtdy (N. Pomma). Çiş telpek uly, gaba, depesi çürrük telpek. Gözüne çiş kakylan ýaly bolmak düýbünden uklasy gelmezlik.