har
Türkiye Türkchisi – Tatarche Lughet (Ganiyev, 1998)
har
I иярт. шабыр-шыбыр; har har akıyor (su) шабыр-шыбыр ага (су)
harII и. эссе, кызулык ◊ harı geçmek тынычлану, сүрелү
Özbekche—In'gilische Lughet (Dirks, 2005)
har
(Persian) each, every, all. ~ bir each. ~ ikki each two, both. ~ ikki tomon both sides. ~ kim each person, everyone. ~ vaqt/~ gal every time. ~ doim always, all the time. ~ yoqlama/~ yoqlamalik thoroughness. ~ tomonlama yordam every possible kind of aid. ~ to'g'rida about everything. ~ xil/~ xillik variety, diversity, heterogeneity. ~ xil tushunish mumkin It can be understood in different ways. ~ yerda/~ zamon all the time. ~ nima/~ holda apparently, probably. ~ qalay apparently, probably; in any case. ~ qayerda everywhere, every which where. ~ qaysi each. ~ qanaqa/~ qancha however much. ~ qachon always.
Türkmenche Izahliq Lughet (Kyýasowa, 2016)
har
at. Eşek.
‣Har gulak ullakan gulak, harry gulak.
HAR [ha:r] I, syp. Ruhy we maddy taýdan pese düşen, ugry gaçan, hor-homsy. Goç ýigitler har görüner, Eginden-başdan aýrylsa (Talyby).
‣ Har bolmak gadyr-gymmatyň gaçmak, bigadyr, arzysyz bolmak. Zalymlar har bolar, galar aýakda (Magtymguly). Har düşmek hor-homsy bolmak, horluk görmek, horlanmak. Dirilik galmandyr mende, Bu gün har düşüpsiň sen-de (“Görogly”). Har etmek bigadyr etmek, sarpasyny peseltmek, gadyryny gaçyrmak. Ýaramaz gylygyň har edýän adamy azmy näme?Har saklamak ugruna seretmezlik, idegsiz galdyrmak. Bagynyň içini bejerip, hiç wagt ony har saklamandyr (A. Gowşudow).
HAR [ha:r] II, at, kön.s.. Tiken, ýandak. Gyzyl gülüň degresinde har biter (“Saýatly – Hemra”). Yşkyň söwdasyna salyp serimi, Gül diýip istänim, hara uçraşdym (Talyby).
Qarachay-Malqarche – Türkiye Türkchisi Lughiti (Nevruz, 1991)
har
¹ her. ~ kün barıp keleme: her gün gidip geliyorum, ~ kün sayın: her gün, ~ kelgeni sayın: her gelişinde, ~ biri: her biri, ~ zat: her şey, ~ cerde seni izleyme: her yerde seni arıyorum, ~ iñirde: her akşamda, ~ keçe sayın: her gece vakti, ~ kim: her kes, ~ türlü: her çeşit, ~ kar cavğanı sayın: her kar yağışında, ~ kimni da kesi kayğısı bardı: her kesin kendi derdi vardır, ~ kankıldağan tavuk kozlamaz: her gıdaklayan tavuk yumurtlamaz (as), ~ elni mal soyğanı başha: her yörenin hayvan yüzmesi ayrı (d).
² dantel. ~ etmek: dantel örmek, ~ etiv: dantel örme, ~ iyne: dantel iğnesi, ~ cabıv: dantel örtü, ~ halı: dantel ipliği.