turklehceleri.org

cıl

Qirghizche – Türkiye Türkchisi Lughiti (Yudahin)

cıl

I, yıl; çarba cılı: üretim (istihsal) yılı; kem cıl : âdî yıl; toluk cıl: << tam yıl>> , kebise yılı; cıldardan cıl ötüp: yıllarca zaman geçti; cıldan cılga: yıldan yıla; kirişteri cıldan cılga ösüüdö: gelirleri yıldan yıla artıyor; bıyılkı cılı: bu yıl; eçen cılı: nice yıllar; birkaç yıl; cılıga yahut cılda: her yıl; cıl alıs folk. : biz yıl aşırı karşılaşıyorduk; 2. hayvan adlarına göre yürütülen takvim (bu devri takvimin yıllarının adları sırasiyle şunlardır: 1) çıçkan : sıçan; 2) uy: sığır; 3) bars: pars; 4) koyon: tavşan; 5) uluu: ejder; 6) cılan: yılan; 7) cılkı: at; 8) koy: koyun; 9) meçin : maymun; 10) took: tavuk; 11) it: köpek; 12) doñuz: domuz , cılıñdı töö kılasıñ: sen artık çok oluyorsun; kendini dev aynasında görüyorsun ( harfiyen: yılını yani doğduğun yılı deve yılı yapıyorsun; hayvan devri takvimi yıllarının adlarında deve adı yoktur; cıl sürüş- : hayvan devri takvimine göre , birbirinin hangi yılda doğduğunu soruşturmak.

Qirghizche – Türkiye Türkchisi Lughiti (Yudahin)

cıl-

II, hareket etmek , kımıldamak; emeklemek: yere doğru pek fazla eğilerek yürümek; suu cılıp agat: su ağır ve süzülerek akıyor; akırın cılıp barıp konobuz: ağır ağır yürüyeceğiz ve konakta (gece konacak yerde) duracağız.

Yaqutche—In'gilische Lughet (Straughn, 2006)

cıl

n. year

Qarachay-Malqarche – Türkiye Türkchisi Lughiti (Nevruz, 1991)

cıl

yıl, sene, yaş. Bir ~ bolğan: bir yaşında, ~ cılğıla: aynı yılkiler, ~ carım (carım ~): yarım yıl, yıl yarısı, ~ sayın: her yıl, ~-~dan bir keledi: kırkda yılda bir geliyor, ~-~dan amaña baradı: seneden seneye kötüleşiyor, caşlık ~larım: gençlik yıllarım, ~ı cetgen: yaşı gelen, ~ı ozmak: yılı geçmek, yaşlanmak, ~ mardası: bir yıllık mühlet, ~ tergev: yaş hesaplama, ~ közüvü: yıl mühleti, bir yıllık mühletin sonu, çıçhan ~: fare yılı, iynek ~: inek yılı, kablan ~: kaplan yılı, koyan ~: tavşan yılı, çabak ~: balık yılı,cılan ~: yılan yılı, at ~: at yılı, koy ~: koyun yılı, maymul ~: maymun yılı, kuş ~: kuş yılı, it ~: köpek yılı, toñuz ~: domuz yılı, ~ avuşdu, ögüzge iş tüşdü: yıl geçti, öküze iş çıktı (deyim), ~ına köre cılanı: yılına göre yılanı (deyim), nasıblını balası ~dan ~ğa baş bolur, nasıbsıznı balası bara bara caş bolur: talihlinin evladı yıldan yıla baş olur, talihsizin evladı gide gide çocuklaşır (a.s.).


Axir izdelgen sözler: