KAKMAK
Türkiye Türkchisi – Tatarche Lughet (Ganiyev, 1998)
kakmak
ф. 1) кагу, шаку; 2) этү, төртү; 3) гравёрлау
Tiniq Türkche - Türkiye Türkchisi Lughiti (Kuleli)
kakmak
1. (Çivi vb...) : Çakmak
2. Çarpmak
3. Dikmek ( Direk, Bayrak, Sancak)
4. Çarpmak
Türkmenche Izahliq Lughet (Kyýasowa, 2016)
kakmak
işl. 1. Bir zady:çüýi, gazygy, tebläni we ş.m. zatlary depesinden çekiç bilen urup, ýere çüýlemek, kakmak. Uly gurluşyklaryň ilkinji gazygyny kakmak. 2. Gapyny ýa penjiräni tyrkyldadyp, gelýändigini duýdurmak, aňlatmak, tarkyldatmak.Gapyny kakyp, içerik girdi. 3. Bir zady yzygiderli silkip, tozandan, çaňdan arassalamak. Palas kakmak. Keçe kakmak. Içeriniň düşeklerini kakmak. 4. Silkeläp, yralap, hasylyny, miwesini we ş.m. ýere gaçyrmak. Igde kakmak. Erik kakmak. 5. Bir zady tizlik bilen silkip, duýdurman çalt almak. Şol demde ýerdäki telpegini kakyp aldy-da, başyna geýdi (B. Seýtäkow). 6. Urmak, çalmak. Perman Tarhanyň egnine batly kakdy (G. Kulyýew). 7. Bir zady ikinji bir zadyň ýüzüne germek, ýüzünden asmak. Ol suraty diwara kakdy. 8. Bir zat başga bir zady ýa-da birini çala galtamak, başga bir zada ýa-da birine degmek. Maşyn kakmak. 9. Dokmanyň argajyny darak bilen urmak. Halyçylaryň kakýan daraklarynyň sesi bir topar at aýagynyň sesini ýadyňa salýar. 10. Sowuk urmak, sowuk urup süllertmek (ösümlik hakynda). Türkmen hasaby bilen indi basym mizanyň ýa hazanyň şemaly kakyp, ekinleriň sowuk uraryna garaşylýardy (N. Esenmyradow). 11. gepl.d. Biriniň zadyny her hili ýol bilen almak, öz adyňa geçirmek, ogurlamak.
Qarachay-Malqarche – Türkiye Türkchisi Lughiti (Nevruz, 1991)
kakmak
1.Tıklatmak, çalmak, vurmak; kakmak. Eşikni kağıp açılırın sakladım: kapıyı tıklatıp açılmasını bekledim, koñurav ~: zil çalmak, hars ~: iki tahta parçasını bir birine vurarak ses çıkarmak ( Kafkas oyunları oynanırken el çırpma yerine hars adı verilen iki tahta parçası bir birine vurularak çıkartılan sesle tempo tutulur ki buna hars kakmak adı verilir), sabiyni başına kağa turmağız: çocuğun kafasına vurmayınız, taz ~: leğen çalmak, leğen tıklatmak (mecusi inancına göre, güneş veya ay tutulduğu zaman Karaçaylılar leğenleri tokmaklarla çalarak tutulmanın açılmasını beklerlerdi); çüy ~: çivi çakmak, bu çüynü kabırğağa bir kak: bu çiviyi duvara çakıver; 2. Silkelemek, çırpmak. Çüyre aylandır da maşoknu unun kak: ters çevirerek çuvalın ununu silkele, bukusun ~: tozunu silkelemek, hafifçe pataklamak, sözle azarlamak, Soslan caşını bukusun kaktı: Soslan oğlunu sözle azarladı, tonumu karın kağayım: kürkümün karını silkeleyim, kanat ~: kanat çırpmak, kanat sallamak, üy ~: ev silkelemek, kağıp-sokmak: itip kakmak, dövüp silkeleke, sabiyni kağıp-soğup turma: çocuğu itip kakıp durma, küyüzleni kağıp-soğup orununa saldık: halıları dövüp silkeleyerek yerine yerleştirdik, kağa tursañ taş da carıladı (as.): vurmaya devam edersen taş bile yarılır, dokunup durursan taş bile çatlar.
Türkiye Tillar Diwani (TDK)
kakmak
kakmak, hafifçe vurmak,I, .102; II, 293, 356