zəhrimar
Azerbaycan Türkçesinin Açıklamalı Sözlüğü (Orucovun, 2006)
zəhrimar
is. [fars.] Əsil mənası “ilan zəhəri” olub, aşağıdakı mənalarda işlənir: 1) zəhər, çox acı şey mənasında. Haq bilir ki, beli şallı hacılar; Zəhrimartək xalqın ağzın acılar. Q.Zakir; 2) çox pis, mənfur, xoşagəlməz şey haqqında deyilir. Əba-qabını qovza, bax, içində zəhrimarı gör. M.Ə.Sabir; // söyüş məqamında. [Vəzir:] Zəhrimar, zəqqum, sən mənə belə xörək yediribsən ki, bir ay da yeməsəm, acmanam. M.F.Axundzadə. [Telli:] ..Zəhrimar, Telli, dərd, Telli. Ü.Hacıbəyov. [Mirzə Turab:] Zəhrimar, bəli! Neçə dəfədir ki, səni çağırıram, indi gəlib öküz kimi bəyirirsən. B.Talıblı; // mənfur; 3) adı deyilmək istənilməyən şeyə işarə (acıqla deyilir). [Mübaşir Məmməd:] ...Musa kişi, bizi naümid eləmə, bir-iki şüşə o zəhrimardan tap! M.İbrahimov. ‣ Zəhrimar olmaq, zəhrimara dönmək – bax. zəhərə dönmək (“zəhər”də). Zəhrimara döndü ağzımın dadı; Əlimdə şərbətim ağı kəsildi. Aşıq Ələsgər. Mənzilə getməyə yox cürətləri; Zəhrimar olubdur kef-ləzzətləri. H.K.Sanılı. Zəhrimara qalsın, zəhrimara qalmış – söyüş, qarğış ifadəsi. [Sevil:] Nə edim, Gülüş, zəhrimara qalsın o çörək ki biz yeyirik, yazıq Balaş gecə-gündüz ac-susuz işləyir. C.Cabbarlı. [Usta Zəfər:] Yenə zəhrimara qalmış xəzri yeri-göyü süpürür. M.Süleymanov.
Azerbaycan Türkçesinin Sinonimler Sözlüğü (Çakıroğlu, 2013)
zəhrimar
I. zəqqum, acı
{zakkum, acı}
II. mənfur
{iğrenç}