sürmek
Türkiye Türkçesi – Arı Duru Türkçe Sözlüğü (Kuleli, 2013)
sürmek
[Köken: Yerel] (sevk etmek, kullanmak) Haydamak
[Köken: Anlam kayması] (dokundurmak, uygulamak, yakmak) Yakmak, Çalmak, Sürtmek
[Köken: Yerel] (tarla, toprak) Sürmek
[Köken: Yerel] (devam etmek) Uzatmak, Ulanmak, Yalgaşmak, Sürmek
Türkiye Türkçesi – Tatarca Sözlük (Ganiyev, 1998)
sürmek
ф. 1) алып бару; куып бару; йөртү; 2) этү; 3) сөрү (читкә); 4) ышку, сөртү; 5) сатып җибәрү сатып котылу; 6) сөрү (җирне); 7) дәвам ителү, озакка сузылу; bu iş iki saat sürer бу эш ике сәгатькә сузылачак; 8) этеп кертү (тыгу); 9) үсеп чыгу; 10) эч китү белән авыру
Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü (Ercilasun, 1991)
sürmek
Türkiye Türkçesi: sürmek
Azerbaycan Türkçesi: sürmäk
Başkurt Türkçesi: kıvıv kıvalav
Kazak Türkçesi: aydav
Kırgız Türkçesi: aydō
Özbek Türkçesi: häydämàk sürmàk
Tatar Türkçesi: kuu kualau
Türkmen Türkçesi: sürmek
Uygur Türkçesi: sürmäk
Rusça: gnat'
Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü (Ercilasun, 1991)
sürmek
Türkiye Türkçesi: sürmek
Azerbaycan Türkçesi: sürmäk
Başkurt Türkçesi: yağıv maylav hörtöv
Kazak Türkçesi: jağuv sılav
Kırgız Türkçesi: maylō boyō
Özbek Türkçesi: sürmàk
Tatar Türkçesi: yağu maylau sörtü
Türkmen Türkçesi: çalmak yağlamak
Uygur Türkçesi: maylimak yağlimak
Rusça: smazıvat' namazıvat2
Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü (Ercilasun, 1991)
sürmek
Türkiye Türkçesi: sürmek
Azerbaycan Türkçesi: sürmäk
Başkurt Türkçesi: höröv höröngä yibäriv
Kazak Türkçesi: aydav sürgindev jer avdartuv
Kırgız Türkçesi: sürṻ
Özbek Türkçesi: sürgün kılmàk
Tatar Türkçesi: sörü sörgingä cibärü
Türkmen Türkçesi: sürğün etmek
Uygur Türkçesi: sürmäk koğlimak
Rusça: izgon'at' vısılat' ssılat'
Türkmencenin Açıklamalı Sözlüğü (Kyýasowa, 2016)
sürmek
[sürmök], işl. 1. Ýöredip herekete getirmek (maşyn, uçar, otly, tigir we ş.m. hakynda). Maşyn sürmek. Otly sürmek. Tigir sürmek. 2. Sürüsi bilen bir ugra kowup alyp gitmek. Olar mallary sürüp äkitdiler. 3. Dogduk mekandan zorluk bilen alyp gitmek. Ikinji Jahan urşunda nemes basybalyjylary işe ýaraýan adamlary Germaniýa sürüpdirler. 4. Itip ýerine eltmek, itip süýşürmek; oklamak. Tüpeňe ok sürmek. 5. Ekin ekmek üçin topragyň ýokarky gatlagyny azal we ş.m. bilen agdaryp ekişe taýýarlamak. Gowaça ekiljek ýerleriň hemmesini sürdüler. 6. gepl.d. Biri bolmajak nädogry zat aýdan ýagdaýynda "ugra şu ýerden" diýen manyda düýp işlik şekilinde ulanylýan söz (ser. Araba: arabaňy daşda sür (tigirle!). – Seni gözüm görmesin, sür! – Sürsene-aý, aýdýan zatlaryň ýapa degenok ahyry.
Uygurca – Türkiye Türkçesi Sözlüğü (Kurban, 2016)
sürmek
Sürmek, dehlemek, acele ettirmek. Dalgha sürmek – İleri sürmek. Arkigha sürmek – Geriye sürmek. Sürüp chiqarmaq – İtip çıkarmak. Ich sürmek – İç sürmek. Ichim sürüp ketti – İçim sürdü. U sürmini közige sürdi – O sürmeyi gözüne çekti. Közümge sürey – Gözüme çekeyim. Upa sürmek – Pudra sürmek. Xiyal sürmek – Hayal etmek; hayala dalmak. Keyp-sapa sürmek – Keyif sefa sürmek.
Karaçay-Malkarca – Türkiye Türkçesi Sözlüğü (Nevruz, 1991)
sürmek
1. Sürmek, kovalamak, kovmak, uzaklaştırmak, defetmek. Arlak ~: biraz öteye sürmek, arı-beri sürdük: öteye beriye uzaklaştırdık, itni sürüvge ~: köpeği sürüye kovalamak, ızından ~: arkasından kovalamak, sürüp cetmek: kovalayıp yetişmek, anı sürüp eltdile: onu sürerek götürdüler, alanı bılaydan sürügüz: onları buradan defediniz, sürüp kayrı eltese: sürerek nereye götürüyorsun; 2. Devam ettirmek, alışkanlık haline getirmek, alışmak. Amanlıknı ~: kötülüğü devam ettirmek, arakını ~: içkiyi sürdürmek, haram ırıshını ~: haram mal edinmeyi sürdürmek, amanña ~: kötüye alışmak, igige ~: iyiye alışmak; 3. Sürmek. Saban ~: tarla sürmek, cerni cañıdan ~: toprağı yeniden sürmek; 4. Yetiştirmek, üretmek. Mürzev sürürge küreşebiz: ekin yetiştirmeye çalışıyoruz, tahıl üretmeye çalışıyoruz, bıyıl köp gardoş sürgenbiz: bu sene çok patates yetiştirdik.
Dîvânü Lugâti’t-Türk Dizini (TDK)
sürmek
sürmek, kovmak, sürgün etmek; devam etmek·II, 7, 39, 51, 90,177; III, 217 bkz> sar ılmak, sarmak, sermek