eşik
Türkiye Türkçesi – Arı Duru Türkçe Sözlüğü (Kuleli, 2013)
eşik
[Köken: Anlam kayması] (kapı önü basamağı) Bosağa
Türkiye Türkçesi – Tatarca Sözlük (Ganiyev, 1998)
eşik
и. 1) бусага; 2) геогр. субүләр сырт
Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü (Ercilasun, 1991)
eşik
Türkiye Türkçesi: eşik
Azerbaycan Türkçesi: eşik kândar astana
Başkurt Türkçesi: tupha busağa
Kazak Türkçesi: bosağa tabaldırık
Kırgız Türkçesi: bosoğo astana
Özbek Türkçesi: bosäğa
Tatar Türkçesi: busağa tupsa
Türkmen Türkçesi: bosağa
Uygur Türkçesi: bosuğa
Rusça: poróg
Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü (Ercilasun, 1991)
eşik
Türkiye Türkçesi: eşik
Azerbaycan Türkçesi: astana
Başkurt Türkçesi: busağa iş başı başlanğıs
Kazak Türkçesi: karsaŋ bastav
Kırgız Türkçesi: bosoğo
Özbek Türkçesi: bosäğa
Tatar Türkçesi: busağa iş başı başlangıç
Türkmen Türkçesi: bosağa
Uygur Türkçesi: bosuğa äripä
Rusça: naçalo poróg preddveriye
Azerbaycan Türkçesinin Açıklamalı Sözlüğü (Orucovun, 2006)
eşik
is.
1. Bayır, dışarı, çöl. Gecənin bir aləmində Nəbi evdən eşiyə çıxır. “Qaçaq Nəbi”. Hacı Həsən bir söz deməyib gəlir, yapışır İskəndərin qolundan və çəkə-çəkə aparır eşiyə. C.Məmmədquluzadə. [Dərviş:] Ruqiyyə, niyə eşikdə oturubsan? A.Divanbəyoğlu. • Eşiyə atmaq – bayıra tullamaq, çıxarıb atmaq, tullamaq. Eşiyə çıxmaq – 1) üzə çıxmaq, zühura çıxmaq, aşkara çıxmaq, görünmək. Bir müddət Cahangir dərviş paltarında tacirin evində qaldı. Bir gün öz-özünə fikir elədi ki, yaxşı, bəs mən nə vaxta kimi bu dörd divar arasından eşiyə çıxmayacağam? (Nağıl); 2) təbii ehtiyacını rəf etmək, ayaqyoluna getmək. Eşiyə salmaq – qovmaq. Həsən ağa kimi zalımın biri getdi, naçalnikdən xahiş elədi. Bir də görəcəksən, papağımı qoltuğuma verib saldılar eşiyə. Ə.Haqverdiyev.
2. Bayır tərəfə baxan, çıxan, eşiyə tərəf olan. ..Eşik otaqda, qəzetlərə sərilmiş qərənfil və xrizantem dəstələri açılıb hazırlandı. M.S.Ordubadi. Eşik qapı dəhlizə açılırdı. Mir Cəlal. Muxtar əmi evin eşik divarına söykəndi. M.Hüseyn.
3. Bir şeyin bayır hissəsi, çöl tərəfi. Qazanın eşiyini də, içini də ağartdırmaq.
4. bax. ev-eşik. Gözəllik babında şahicahansan; Eşiyində yüz min qullar dolanır. M.P.Vaqif. [Tükəzban:] Anası ölmüş ev bilmir, eşik bilmir, təkdənbir gələndə də gözünə yuxu getmir. M.Hüseyn.
Azerbaycan Türkçesinin Sinonimler Sözlüğü (Çakıroğlu, 2013)
eşik
bayır, dışarı, çöl
{kenar, dışarı, taşra}
Pamukkale Azerbaycan Türkçesi - Türkiye Türkçesi (ADT versiyonu)
eşik
eşik
Kırgızca – Türkiye Türkçesi Sözlüğü (Yudahin)
eşik
1. kapı ağzı; kapı; kişi eşinde mec. başkasının kapısında (ücretli) çalışma; birisinin hizmetinde bulunma; kişi eşiginde kün ötkön kedey : başkasının kapısında hizmet etmekle hayatı geçmiş fakir adam; eşik çiy : çiy sazından kapı perdesi (bk.. çiy ı); eşik tış : eşik çiyi dış yandan örten keçe parçası; eşiktiñ moyunu : kapı perdesinin dar üst kısım; eşiktiñ iyni : kapı perdesinin omuzları (onun yukarıdaki dar kısmımı başlandığı yer); eşik sal : kapı asmak; eşikke çık-: evden çıkmak; eşik tart- : 1) kapı açmak; 2) mec. (odadan evden) çıkmak; eşik ağa tar. : orta asya hanlıklarında muvazzaf bir şahsiyet : memur (kapu ağası); 2. eşikte : (evin, odanın) dışarısmda, avluda; eşikten : dış taraftan (avlu tarafmdan ve s.); eşikterı otun ketirip keldi : dışarıda odun kırıp geldi.
Türkmencenin Açıklamalı Sözlüğü (Kyýasowa, 2016)
eşik
at. 1. Adamyň egnine geýýän geýimi, eginbaş, geýim, lybas. Ol tomus günleri, köplenç, şol eşikde gezerdi (A. Durdyýew). Onuň egnindäki eşigi sal-saldy (B. Seýtäkow). 2. Gara öýüň ýa-da atyň üstüne ýapylýan keçe esbap, üst örtügi.
Karaçay-Malkarca – Türkiye Türkçesi Sözlüğü (Nevruz, 1991)
eşik
kapı. Kabak ~: avlu kapısı, arbaz ~: avlu kapısı, oram ~: sokak kapısı, otov ~: oda kapısı, bav ~: ahır kapısı, ~ allı: kapı önü, avlu,dışarı, sabiyle ~ allında oynaydıla: çocuklar dışarıda oynuyorlar, ~ artı: kıpı arkası, ~ kaña: kapı tahtası, ~ kanat: kapı kanadı, ~leni kılıçlağgız: kapıları sürmeleyiniz, ~ bosağa: kapı eşiği, bir eşigi miñteşegi: bir kapısı, bin deliği (bulmaca: örgü kafes, ~i cabıllık: kapısı kapanasıca ! (beddua), ~i kururuk: kapısı kuruyasıca (beddua), eşigi tartıllık→eşigi cabıllık.
Dîvânü Lugâti’t-Türk Dizini (TDK)
eşik
eşik- I, 42