diri
Türkiye Türkçesi – Tatarca Sözlük (Ganiyev, 1998)
diri
с. 1) тере, терек, җанлы; 2) яхшылап пешмәгән, чи; 3) тере, теремек, терчә; 4) сулмаган; diri yaprak сулмаган яфрак
Arı Duru Türkçe – Türkiye Türkçesi Sözlüğü (Kuleli)
diri
1. Canlı
Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü (Ercilasun, 1991)
diri
Türkiye Türkçesi: diri
Azerbaycan Türkçesi: diri
Başkurt Türkçesi: tiri yänli
Kazak Türkçesi: tiri jandı
Kırgız Türkçesi: tirū tirik
Özbek Türkçesi: tirik
Tatar Türkçesi: tiricanlı
Türkmen Türkçesi: dḯri
Uygur Türkçesi: tirik
Rusça: jivóy
Azerbaycan Türkçesinin Açıklamalı Sözlüğü (Orucovun, 2006)
diri
sif.
1. Canı olan, canlı, sağ, yaşayan (ölü ziddi). Diridir, ölməmiş Simon hala; Ona fürsət verərmiyim? H.Cavid. // Öldürülməmiş, başı kəsilməmiş, canı çıxmamış. Diri quş. Diri balıq. – [Quşu] diri (z.) saxlamaq niyyəti ilə üsulluca çantaya salıb Eldarın yanına qayıtdı. M.Rzaquluzadə. • Diri etmək – diriltmək, yaşatmaq, əbədiləşdirmək. Təəccüb budur ki, mərhum Molla Vəli Vidadinin .. asar və əşarından və tərcümeyi-halından bixəbərdirlər və onun adını diri etməyə əsla hümmət və qeyrət göstərməyirlər. F.Köçərli. // İs. mənasında. Ölülər elə bilirlər ki, dirilər halva yeyir. (Ata. sözü). Demək olmaz dirilərtək yatıb, əlbət, duracaq; Ölülər yatmağıdır, yox buna payan, ölüb... ə! M.Ə.Sabir. Diri qalmaq – yaşamaq, ölməmək, var olmaq. Farsların Sədi və Hafizi diri qalan kimi, bizlərin də Zakiri, Seyyidi, Nəbatisi, Saliki, Arifi gərək diri qalsınlar. F.Köçərli.
2. Yaxşı bişməmiş; çiy. Xörəyin düyüsü diridir.
3. Sərt, cod. Diri parça.
4. məc. Qüvvətli, çevik, qıvraq, diribaş, əlli-ayaqlı, bacarıqlı. Diri adam. Diri qocadır. // Canlı, qüvvətli. Safonun baldırı min dəfə səninkindən diridir. S.Rəhimov. // Canlı, ifadəli. Uşağın iri və diri gözləri muncuq kimi parıldadı. Mir Cəlal.
Azerbaycan Türkçesinin Sinonimler Sözlüğü (Çakıroğlu, 2013)
diri
I. canlı, sağ
{canlı, sağ}
II. sərt, cod
{sert, kaba}
III. qüvvətli, çevik, qıvraq
{kuvvetli, çevik, kıvrak}
Pamukkale Azerbaycan Türkçesi - Türkiye Türkçesi (ADT versiyonu)
diri
diri
Türkmencenin Açıklamalı Sözlüğü (Kyýasowa, 2016)
diri
[di:ri], syp. 1. Janly, öli bolmadyk, öli däl. Eger-de düýekeşlerimiz obada bolsa, ýa öldürerler, ýa ölerler, emma gyzy diri berip goýbermezler (H. Derýaýew). 2. Owradylmadyk, üwelmedik, bitin. Garnyny ýaryp görseler, içinde bugdaý däneleri dirije duran eken (“Edebiýat we sungat”). 3. Tüýs, edil, misli, bütinleý. Kakasynyň diri özi. 4. Bişip ýetişmedik, çala ýumşan. Şindi palawyň tüwüsi diri.
‣Diri akmak (samsyk) barypýatan akmak, samsyk. Diri ýakmak 1) diriligine ýakmak. 2) birini örän gynandyrmak, görgä goýmak, birine hasrat çekdirmek. Daşoguzdan gaçyp geldik, Meni diri ýakdy çatma (Durdy Gylyç).