derek
Kırgızca – Türkiye Türkçesi Sözlüğü (Yudahin)
derek
= darek.
Türkmencenin Açıklamalı Sözlüğü (Kyýasowa, 2016)
derek
I, at. ösüml.d. Söwütler maşgalasyndan bolan dik ösýän, ýyldyrap duran çalymtyk ýaprakly agaç.
‣Derek ýaly uzyn hem syrdam boýly. Ata Pälwan dagy dört sany derek ýaly ýigitdi (“Türkmen dili"gaz.).
DEREK II, at. 1. Habar, habar-hatyr, hat-habar, nyşan. Gün ýaşyp barýar, ondan bolsa hiç derek ýok (B. Kerbabaýew). 2. Asyl, ýerlik. Dereginde bir zat bolsa bolýar. 3. Ugur, meniklilik, tutanýerlilik. Seniň özüňde derek ýok, bolmasa beýdip ýörmezdiň. 4. "Ýerine, ornuna, öwezine" ýaly manyda ulanylýan kömekçi söz. Ýygnaga maňa derek sen gitmeli bolarsyň. 5. Alaça dokamak üçin ýüplük, keteni dokamak üçin ýüpek sapak we ş.m. ýerlik.
‣ Deregi dargamak (dagamak) aslyndan hiç zat, nam-nyşan galmazlyk. Bu kitabyň-a deregi dagapdyr. Deregine ýetmek anyklamak, nähili, neneňdigini bilmek, anygyna ýetmek. Derek tapmazlyk 1) biri ýa- da bir zat hakda hiç hili habar, ugur bilip bilmezlik. 2) ýerliginde zat bolmazlyk. Derek tutdurmak bir zady ýerlikli peýdalanyp bilmek. Näme etseň şony et, derek tutdursaň bolýar (A. Durdyýew). Ene dereginden zat galmazlyk bir zadyň asylky durky, asylky keşbi, asylky bolşy ýitmek. Köwşüň ene dereginden hiç zat galmandyr.
Uygurca – Türkiye Türkçesi Sözlüğü (Kurban, 2016)
derek
İşaret, belge. Derek bermek – İşaret etmek. Hich dérigi yoq – Hiç belirtisi yok.