Maya
Türkiye Türkçesi – Arı Duru Türkçe Sözlüğü (Kuleli, 2013)
maya
[Köken: Farsça] Acıtkı, Uyutku (yoğurt)
Türkiye Türkçesi – Tatarca Sözlük (Ganiyev, 1998)
maya
I и. 1) чүпрә, оеткы, ачыткы; 2) күч. нигез, башлангыч
mayaII и. үрчем алырга калдырылган ана хайван
mayaIII и. халык җырының бер төре
Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü (Ercilasun, 1991)
maya
Türkiye Türkçesi: maya
Azerbaycan Türkçesi: maya
Başkurt Türkçesi: äsitki (s) süprä oyotko
Kazak Türkçesi: aşıtkı mäyek
Kırgız Türkçesi: açıtkı kamırturuş
Özbek Türkçesi: äçıtkı
Tatar Türkçesi: açıtkı (ç) çüprä oyıtkı
Türkmen Türkçesi: hamīrmãya gönezlik
Uygur Türkçesi: eçitku
Rusça: drojji
Azerbaycan Türkçesinin Açıklamalı Sözlüğü (Orucovun, 2006)
maya
I. is. [fars.]
1. Bəzi qidalarda qıcqırma əmələ gətirən maddə. Xəmir mayası. Pendir mayası. • Maya vurmaq – bax. mayalamaq 1-ci mənada. Qatığa maya vurmaq.
2. biol. Rüşeym, döl. Mayası pisdir. // məc. Əsas, əsil kök. Bu torpaqdır varlığımın mayası; Bu torpaqda alın təri tökmüşəm. S.Rüstəm. İlham bulaqları quruyacaqdır; Hər kimin deyilsə mayası eldən. O.Sarıvəlli.
3. Bəzi xəstəliklərə qarşı peyvənd (aşı) maddəsi. Difterit mayası. – Əgər uşağa vaxtkən çiçək mayasını döysən, dəxi o uşaq çiçək naxoşluğu tutmaz. C.Məmmədquluzadə.
4. məc. Mövzu, obyekt mənasında. İndi uşaqların hansı zavoda göndəriləcəyi də söhbət mayası olmuşdu. Ə.Əbülhəsən.
5. məc. Səbəb, əsas, kök, səbəbkar. [Rüstəm kişi:] Deyirəm axı, bu qanacaq sizdə olmaz. Deməli, mayası Şərəfdəndir? M.İbrahimov. [Sərvinaz Şahmara:] Bu işlərin bir mayası da sənsən. B.Bayramov.
6. Gəlir əldə etmək üçün bir şeyə qoyulan pul; sərmayə. Dükanın mayası da Molla Cəfərqulunun idi. N.Nərimanov. İki-üç ildən sonra maya əldən çıxdı. Ə.Haqverdiyev. // Ticarətə, alverə başlaya bilmək üçün əldə olan məbləğ, pul. • Maya qoymaq – pul sərf etmək, pul xərcləmək, pul qoymaq.
7. Ümumiyyətlə, əldə olan pul, sərvət, dövlət. [Tacir] .. əlində olan mayasını işə və istifadəyə buraxa bilmir. M.S.Ordubadi. • Maya dəyəri (qiyməti) iqt. – bir malın hazırlanmasına sərf olunan, istehsal vasitələri xərci ilə işçiyə verilən əmək haqqından ibarət istehsal xərcləri. Məhsulun maya qiyməti.
8. mus. Səs qatarlarında orta pərdə. Əmələ gələn səs qatarlarında orta tetraxordun birinci pərdəsi maya adlanıb, ladda tonika vəzifəsini görür. Ü.Hacıbəyov.
II. is. [fars.]
1. Dişi dəvə. Dəvə, maya, nər, köşək; Lökləyirlər dalbadal. A.Səhhət. Ağ mayaların üstündə oturub, yayxanayayxana gedən qoca qarıların qucağında camış balağı, çəpiş, yaxud it küçüyü gözə dəyirdi. Ə.Vəliyev. Bürüyür ətrafı zınqırov səsi; Ağca mayaların nərildəməsi. M.Rahim. // Ana göyərçin. Mayanı uçurtmaq. Maya yumurta üstündə oturub.
2. məc. dan. Ağ, dolğun, gözəşirin qadın haqqında (bəzən “kimi” qoşması ilə). Maya kimi gəlin. – Burdan bir maya getdi; Sallandı, çaya getdi; Yolunda cəfa çəkdim; Əməyim zaya getdi. (Bayatı).
Azerbaycan Türkçesinin Sinonimler Sözlüğü (Çakıroğlu, 2013)
maya
I. rüşeym, döl
{hücre, enzim}
II. başlanğıc, toxum, nüvə, əsas
{başlangıç, tohum, atom merkezi, esas}
III. acıtma, xəmrə
{ekşitmek, mayalamak}
Pamukkale Azerbaycan Türkçesi - Türkiye Türkçesi (ADT versiyonu)
maya
maya
İngilizce—Türkçe Sözlük (FreeDict, 2017)
maya /mˈeɪkweɪt/
1. eskiden Orta Amerika yerlilerinin ileri uygarlığa sahip bir aşireti
2. Maya'ların dili.
İngilizce—Türkçe Sözlük (FreeDict, 2017)
maya /mˈeɪkɪŋ/
1. Hinduizm büyü, afsun.
Kırgızca – Türkiye Türkçesi Sözlüğü (Yudahin)
maya
I= paya; maya şıpır: ekin biçildikten sonra tarlalarda kalan anız ve samanı toplamak.
II: cel maya = celmayan: kıl maya, bk. kıl I.
Uygurca – Türkiye Türkçesi Sözlüğü (Kurban, 2016)
maya
Dokurcun, loda.
Karaçay-Malkarca – Türkiye Türkçesi Sözlüğü (Nevruz, 1991)
maya
maya (yeni doğan kuzunun ilk emdiği
maya (yeni doğan kuzunun ilk emdiği sütün, midesinde (ağzında) pıhtılaşmış şekli ki, bunu peynir mayası olarak kullanırlar). Bışlak ~: peynir mayası, tehammür etmiş ağız, arıcanı ak kaya, beri canı ak kaya, ortasında sarı ~: öte yanı ak kaya, beri yanı ak kaya, ortasında sarı maya (bilmece/yumurta).