pərdə
Explanatory Azerbaijani Dictionary (Orucovun, 2006)
pərdə
is. [fars.]
1. Qapı, pəncərə və s.-dən asılan örtü və ya bir yeri iki hissəyə ayırmaq üçün asılan iri parça. Tül pərdə. Pərdə ilə otağı iki hissəyə bölmək. Qapıya pərdə salmaq. – Gün İmranın üstünə düşəndə qarı dirəklərin arasına pərdə tutardı. İ.Şıxlı.
2. Teatrda səhnəni tamaşa salonundan ayıran asılmış iri örtü. Pərdə qalxır, Əsgər oxuyur.. Ü.Hacıbəyov. Səhnədən yeni pərdə asılmışdı. Ə.Sadıq.
3. Səhnə əsərlərinin ən böyük hissələrindən hər biri. İki şəkildən ibarət pərdə. Balet üç pərdədən ibarətdir. Birinci pərdədə çıxış etmək. – Əsərin ən gərgin yerləri olan IV və V pərdələrdə Almaz şiddətli həyəcanlar keçirir. M.Arif. Tamaşanın ikinci pərdəsi oynanırdı. Mir Cəlal.
4. Bəzi simli musiqi alətlərinin (tar, saz və s.) qolundakı bölmələrdən hər biri (bunların hər birinə barmaqla və ya mizrabla toxunduqda başqa bir səs çıxarır). Oğlan sazın zil pərdəsini dilləndirir. A.Şaiq. [Məmməd aşığa:] Barmağın gəzdikcə pərdələrdə, mən; Min ilham almışam o nəğmələrdən. Z.Xəlil. Muğamdakı həzin-həzin pərdələrdən; Divarların dönəminə naxış vurdun. B.Vahabzadə.
5. Mayenin üzərində əmələ gələn təbəqə. Südün üzərindəki yağ pərdəsi. Gölməçə neft pərdəsi ilə örtülüdür.
6. məc. Bir şeyi hər tərəfdən örtən, bürüyən, qapayan nazik təbəqə. Toz pərdəsi. Duman pərdəsi. – Gecənin pərdəsi tamam söküldü; Günəşin telləri yerə töküldü. H.K.Sanılı. Çiçək öz gülüşü ilə Muxtarın sifətindəki xəcalət pərdəsini yırtdı. Ə.Vəliyev.
7. anat. Canlı orqanizmdə bir boşluğu ikiyə bölən nazik təbəqə. Qulaq pərdəsi. Göz pərdəsi.
8. məc. Çarşab, ümumiyyətlə, görməyə mane olan şey mənasında. Pərdədə saxlanma, çıx, ey sevgili dildarımız. M.Hadi. • Pərdə çəkmək məc. – bax. pərdələmək. Məni çox gənc ikən ağlatdı zaman; Çəkərək pərdə o xoş mənzərəyə. Ə.Cavad. Pərdəyə bürünmək – üstü örtülmək, görünməz olmaq. Bütün şəhər qaranlıq bir pərdəyə bürünmüşdü. S.Rəhman.
9. məc. Örtü, örtük. Dan yeli hər yana ətir dağıdır; Çöllərə çəkilir yaşıl bir pərdə. A.Şaiq. Qara buludlar qalın bir pərdə kimi göy üzünü örtmüşdü. M.İbrahimov. Elə bil üfüqə .. bozumtul pərdə çəkilmişdi. Ə.Əbülhəsən.
10. məc. Böyüklə kiçik, yaxud qadınla kişi arasında gözlənilməli olan hörmət, abır-həya hissi. Arada pərdə olmalıdır. ‣ Pərdəni aradan götürmək – bax. pərdəni yırtmaq. [Məzlum:] Aslan, belə danışma, gəl pərdəni aradan götürməyək. S.Vəliyev. Pərdəni yırtmaq – böyüklə kiçik arasında gözlənilməli olan hörmət münasibətini pozmaq, gözləməmək; abır, həya hissini itirmək. İnsan nə iş görsə gərək pünhani görsün, pərdəni yırtmasın. S.Rəhimov. Pərdəsini qaldırmaq – açıb göstərmək, aşkara çıxarmaq, üzə çıxarmaq, aşkar etmək. Qaldır pərdəsini keçmişin bir az; Bax! Kimdir sahildə duran ixtiyar.. R.Rza. Gözdən pərdə asmaq – bax. göz. [Kazım:] Görürəm səninlə danışmaq çox çətindir, Kosaoğlu. Sən başa düşmürsən ki, hökuməti aldadıb gözdən pərdə asmaq ən böyük cinayətdir?! İ.Şıxlı. pərdə-pərdə zərf Bir pərdədən o biri pərdəyə keçərək, pərdələri səsləndirərək (bax. pərdə 4-cü mənada). Səsləndi pərdəpərdə ruhumdakı rübabım. M.Müşfiq. Tarçı çalaraq pərdə-pərdə qalxmağa başladı. Ə.Məmmədxanlı.
Azerbaijani Thesaurus to Turkish (Çakıroğlu, 2013)
pərdə
örtük, tül
{örtü, tül}
Pamukkale Azerbaijani to Turkish (ADT version)
pərdə
perde, zar