batmak
Türkiye Türkçesi – Tatarca Sözlük (Ganiyev, 1998)
batmak
ф. бату
Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü (Ercilasun, 1991)
batmak
Türkiye Türkçesi: batmak
Azerbaycan Türkçesi: batmag
Başkurt Türkçesi: sumıv batıv
Kazak Türkçesi: batuv
Kırgız Türkçesi: batū
Özbek Türkçesi: çökmàḳ bàtmàḳ
Tatar Türkçesi: çumu batu
Türkmen Türkçesi: batmak gark bolmak
Uygur Türkçesi: patmak
Rusça: tonut' pogrujat's'a
Türkmencenin Açıklamalı Sözlüğü (Kyýasowa, 2016)
batmak
I, işl.1. Gark bolmak, suwuň düýbüne gitmek, çökmek (gämi, gaýyk hakynda). Ol özüni batyp barýan gäminiň üstünde duran ýaly duýupdy. 2. Çümmek, dürtülmek. Aýaga tiken batmak. 3. Batga girip, çykmasy kyn ýagdaýa sezewar bolmak. Suw çekýän maşyn batyp galypdyr. Çägä batmak. Batga batmak. 4. Bürelmek, örtülmek. Meniň ballym ýatypdyr, Gyzyl güle batypdyr (Hüwdi). 5. Maddy taýdan uly zyýan çekmek. 6.Hapa zat ýokmak, degmek, çyrşalmak. Çagajygyň eli hapa palçyga batypdyr.
‣Maňzyňa batmak ser. Maňyz. Onuň her bir sözi maňzyňa batýar. Uka batmak ser. Uky. Gama batmak göwnüçökgün bolmak, ruhy taýdan gaty ejizlemek. Pikire batmak oýlanmak, pikirlenmek.
BATMAK II, işl. Gözýetimden ýitmek, ýaşmak (Gün, Aý, ýyldyz ýaly asman jisimleri hakda). Ömrüzaýa ýyldyz kimin bataýyn, Şu ýerlerde hiç durarym ýok meniň (Halk aýdymyndan).
Karaçay-Malkarca – Türkiye Türkçesi Sözlüğü (Nevruz, 1991)
batmak
1. Balçık, çamur. ~ğa kirmek: balçığa girmek, ~ğa batmak: balçığa batmak, ol ~nı cırıp bara edi: o çamuru yararak gidiyordu, ~ bıla bağım: çamur tedavisi. 2. Batmak, gömülmek, çökmek. Azdahalı batmakğa batarık ediñ: az kalsın çamura batacaktın, suvğa ~: suya batmak, kün batdı: güneş battı, bathan taz: batık leğen, bathan közle: yumuk gözler, çökük gözler, işge ~: işe gömülmek, sağışha ~: düşünceye dalmak, borçha ~: borca batmak, kün batdı gâvur canından catdı (d): gün battı gâvur yanından yattı, batar künnü atar tañı da bolur (d): batan güneşin sökecek şafağı da vardır.
Dîvânü Lugâti’t-Türk Dizini (TDK)
batmak
batmak, gözden kaybolmak,I, 528; II, 128, 293, 294