Çal
Azarbayjan Türkchisining Izahliq Lughiti (Orucovun, 2006)
çal
sif.
1. Başqa rənglə qarışıq boz rəng; açıq-boz və ya tünd-boz. Çal ayğır qulağını qırpıb adamların üstünə cumanda handa bir özündən deyən igid belə qabağında dura bilmir.. Ə.Vəliyev. Başında çal papaq, çiynində xurcun; İldırım çaxırdı gözündən onun. B.Vahabzadə.
2. Ağarmağa başlamış, dən düşmüş. Qoca çal qaşları altında gizlənmiş gözlərini yarı qapayaraq şagirdinə qulaq asdı.. Ə.Məmmədxanlı. Ləzzətli düşbərəni iştaha ilə yeməyə başlayan usta çal bığlarını sığalladı. B.Bayramov. • Çal düşmək – ağarmağa başlamaq, dən düşmək.
3. Bitkisi az olan və ya heç olmayan; boz. Meşənin arasında çal qayalığın ayağı iki yana ayrılmışdı. S.Rəhimov. Çal təpələr, boz dağlar da xeyli uzaqdı; Nə mələyən cüyür vardı, nə qoyun-quzu.. Ə.Cəmil.
Azarbayjan Türkchisining Sinonimler Lughiti (Çakıroğlu, 2013)
çal
I. qoca, pir
{yaşlı, pir}
II. ağ
{ağ}
Pamukkale Azarbayjan Türkchisi - Türkiye Türkchisi (A.D.T.ningki)
çal
kır
Qirghizche – Türkiye Türkchisi Lughiti (Yudahin)
çal
I, l. kır (kül rengine çalar, beyaz); çal sakal : kır sakal; çal kuyruk : kır kuyruklu (at hakkında); 2. ihtiyar.
Qirghizche – Türkiye Türkchisi Lughiti (Yudahin)
çal-
II. l. şiddetli ve keskin vuruşla vurmak : çalmak; (güreş sırasında) ayak çalmak; calip çıktı :ayak çalmak suretiyle yere serdi;2. kamçı ile vurmak; kancıgaga çal- : terkiye bağlamak,; tegerete çal- : ipliği tura ve çile yapmak:3. (hayvanı) kesmek; 4. bakmak:yolu yoklamak; col calip kel : yolu bakıp gelmek; konuş calip kel- :konağı (durağı) bakmak, yoklamak; durakalmak için elverişli yeri seçmek; keçüü çal- : nehirde geçit aramak: nehirden geçmek için uyurun mahalli seçmek.
Türkmenche Izahliq Lughet (Kyýasowa, 2016)
çal
at. Aşyk oýnunyň bir görnüşi. Bir gün olumdan goýunlary suwa ýakyp, alty adam bolup çal oýnaýarlar (“Nesil”).
ÇAL [ça:l] I, syp. Agymtyl we garamtyl solak reňk gatyşykly, kül reňkine meňzeş, agy köpräk, garasy azrak. Käbir ýerlerden çal towşanlar turup, aýagaldygyna gaçyşyp, depeleriň aňyrsyna dolanýardylar (A. Gowşudow).
ÇAL [ça:l] II, at. Ýaşy ortadan agan, saç-sakgaly çalaran, gartaşan adam.
ÇAL [ça:l] III, at. Düýe süýdi ýörite gor bilen turşadylyp taýýarlanýan önüm, içgi
‣Çal tutmak gor küýzede, gor küýze ýok ýerinde içi syrçaly ullakan pitide gorluk çalyň üstüne düýe süýdüni guýup, ýörite içgi taýýarlamak.
ÇAL [ça:l] IV, syp. Erşi syk däl, argajy gowşak kakylyp dokalan (mata hakda).
‣ Çal beýni heniz kemala gelmedik, akyly goýalyşmadyk, tejribesiz; ýaş-ýeleň. Olar entek çal beýnidirler, durmuş olary taplar.
Qarachay-Malqarche – Türkiye Türkchisi Lughiti (Nevruz, 1991)
çal
kır, kırlaşmış, boz, bozlaşmış. ~ duppur: boz tepe, ~baş: kırbaş, anı honçalarına ~urğandı: onun şakakları kırlaşmış, ~ sakallı: kır sakallı.
Türkiye Tillar Diwani (TDK)
çal
alaca, kır· III, 156