ar
Türkiye Türkchisi – Tatarche Lughet (Ganiyev, 1998)
ar
I и. ар, сутый (җир үлчәү берәмлеге)
arII и. гарь; әр
Azarbayjan Türkchisining Izahliq Lughiti (Orucovun, 2006)
ar
is. [ər.]
1. Həya, abır, utanma; namus, qeyrət, izzəti-nəfs, mənlik. Bu adamda heç ar deyən şey yoxdur. – Görür əğyar ilə yarini, ölməz; İlahi, Seyyidə bir ar gəlsin. S.Ə.Şirvani.
2. Eyib, utanılacaq şey, nöqsan. Nə etmək, mən fəqirəm, yar sultan; Mənə yar olmasından arı vardır. Heyran xanım. Mən bu arı heç vaxt qeyrətimə sığışdıra bilmədiyim üçün, onun təklifini rədd etmədim. M.S.Ordubadi. Qafil yaşamaqdansa, gözəl kardır ölmək; Hərçənd ki, qəflətdə dəxi ardır ölmək. M.Ə.Sabir. • Ar bilmək – özü üçün əskiklik, eyib bilmək, izzətinəfsini gözləmək. Mən bu hərəkəti özümə ar bilirdim. – Könül, ol mahliqa söhbətimiz ar bilir; Ki, özün ülfəti-əğyarə səzavar bilir. S.Ə.Şirvani. Tahir qorxsa da, ustanın təklifindən boyun qaçırmağı özünə ar bildi. M.Hüseyn. Uşaq ufuldadısa da, üzündəki xoş ifadəni pozmağı özünə ar bildi. Mir Cəlal. Ar etmək – utanmaq, həya etmək, xəcalət çəkmək. Çağırılan yerə ar eləmə, çağırılmayan yeri dar. (Ata. sözü). Söhbətimdən ar edib, ey gül, məni tərk etmə kim; Gül olur əfsürdə tərki-söhbəti-xar eyləgəc. Füzuli. Ar olmaq – eyib olmaq. Bir də baxmaq mənə ar oldu sənə; Başqa bir cəzbəli yar oldu sənə. M.Ə.Sabir. Arı yemək – həyasızlaşmaq, abır-həyasını itirmək, arsızlaşmaq, heç şeydən utanmamaq. Arı yeyib namusu dalına alıb. (Ata. sözü). Arına gəlmək – bax. ar etmək. [Sadıqov] Qoy nə edir etsin. Ancaq camaat içində arıma gəlir. İ.Əfəndiyev.
Azarbayjan Türkchisining Sinonimler Lughiti (Çakıroğlu, 2013)
ar
I. həya, abır, utanma
{hayâ, edep, utanma}
II. namus, qeyrət, mənlik
{namus, gayret, benlik}
Pamukkale Azarbayjan Türkchisi - Türkiye Türkchisi (A.D.T.ningki)
ar
ar
In'gilische—Türkche Lughet (Anonim)
ar
ar
Özbekche—In'gilische Lughet (Dirks, 2005)
ar
(Russian) are (unit of land measurement).
Qirghizche – Türkiye Türkchisi Lughiti (Yudahin)
ar
I, f. her; ar bir: her biri, herkes; ar kim: her kim; ar cerde: her yerde; ar dayım yahut ar kezde: daima; her zaman; her vakit; ar oyluu (adam) : sabit bi fikre malik olmıyan; ar türdüü: her türlü, mütenevvi; ar kıl- = arkıl; ar kim iç oorusun özü bilet ats. : herkes içinde nesi acıdığını kendisi biliyor; ar kanday: her türlü, muhtelif.
II, = nar.
III, a. vicdan; hayâ, âr; arı çok: arsız, vicdansız; hayâsız, utanmaz; ar kör- : haysiyet kıran saymak; ar keldi: utandı; arına keltirdi: utandırdı.
IV= arı I.
V, kaydagı ar koşkondon kurulgan: her ormandan birer çam; dermaçatma.
Türkmenche Izahliq Lughet (Kyýasowa, 2016)
ar
[a:r], at. Birinde galan öç, haklaşylmaly, öwezine salynmaly namys. Arym köýenden, imanym köýsün (Nakyl).
‣Ar almak birinden köýen aryňy ýerine salmak üçin hereket etmek.
Uyghurche – Türkiye Türkchisi Lughiti (Kurban, 2016)
ar
a. Ar, utanma. Ar almaq – Utanmak, mahcup olmak. Ari yoq – Utanmaz, arsız. Ari qachqan – Utanmak bilmeyen. Ar körmek – Utanmak. Bu ishni men özemge ar körümen – Bu iş ben için ayıptır. Ari ketken kishi – Namussuz bir kişi.
Yaqutche—In'gilische Lughet (Straughn, 2006)
ar
ono. Roar!; ar gın- v. to roar
Türkiye Tillar Diwani (TDK)
ar
kestane rengi, kumral, konural, I, 80 bkz> arsal, ars ıl· arsik