turklehceleri.org

KİRPİK

Türkiye Türkchisi – Tatarche Lughet (Ganiyev, 1998)

kirpik

и. 1) керфек; 2) бот. җепсел ◊ kirpiklerimi kavuşturmadım керфектә какмадым, күз дә йоммадым, йокламадым

ercilasun1991

kirpik

Türkiye Türkçesi: kirpik
Azerbaycan Türkçesi: kirpik
Başkurt Türkçesi: kirpik
Kazak Türkçesi: kirpik
Kırgız Türkçesi: kirpik
Özbek Türkçesi: kiprik
Tatar Türkçesi: kirtik
Türkmen Türkçesi: kirpik
Uygur Türkçesi: kirpik
Rusça: resnitsa

Azarbayjan Türkchisining Izahliq Lughiti (Orucovun, 2006)

kirpik

is.
1. Göz qapağının kənarlarındakı tükcüklər. Uzun kirpiklər. – Anamın buz məzarından; Bilirəm ki, neçə dəfə; Torpaq alıb kirpiklərin. M.Araz. Qızarmış yanaqları, uzun kirpikləri, iri gözlərinin süzgün baxışı ona məlahət verirdi. T.Ş.Simurq. • Kirpiklərini endirmək – yerə baxmaq. Kəmalə məndən utanırmış kimi kirpiklərini aşağı endirdi. M.Hüseyn. Mehriban kirpiklərini ağır-ağır endirdi. H.Seyidbəyli. Kirpiklərini qaldırmaq – gözlərini açmaq; baxmaq, süzmək. O, kirpiklərini qaldırıb yarıaçılmış qapıya baxdı. M.İbrahimov. Məsum kişi .. kirpiklərini qaldıranda havanın tamam qaranlıqlaşdığını görüb yatağını açdı.. Mir Cəlal. Kirpiklərini qırpmaq – tez-tez gözlərini açıb yummaq. İmi .. kirpiklərini tez-tez qırpmağa başladı. İ.Əfəndiyev.
2. xüs. bax. kirpikcik. ‣ Kirpik çalmaq (çaxmaq) – heyrətdən, təəccübdən tez-tez gözlərini açıb yummaq. Ovçu gendən yayındı; Oxu məndən yayındı; Bir dəfə kirpik çaldım; Gözüm səndən yayındı. (Bayatı). Kirpik çaxdı, oğrun baxdı; Od saldı cana, yeridi. Aşıq Ələsgər. Səriyyə xanım .. kirpik çalır və ağzındakı saqqızını yavaş-yavaş çeynəyirdi. M.S.Ordubadi. Kirpik (kirpiklərini) döymək – bax. kirpik çalmaq. [Rəşid] ani olaraq uzun kirpiklərini döyərək qara, nazik qaşlarını tərpətdi. M.İbrahimov. Yusif kirpiklərini döyüb özünü oyaq göstərməyə çalışdı. B.Bayramov. Əlləzoğlu kirpiklərini tez-tez döyüb bic-bic irişdi. İ.Hüseynov. Kirpik (kirpiklərini) qırpmamaq (qırpmadan) – dik, diqqətlə, gözlərini yummamaq (yummadan). Qoca bunları görmür kimi kirpiyini belə qırpmır. Çəmənzəminli. [Gülsənəm:] də kirpiklərini qırpmadan Cəmilə baxırdı. M.Hüseyn. Kirpikləri titrəmək – hirslənmək, haldan çıxmaq. Bu ana qədər buxarının istisindən xumarlanan və qərarından getməyən Rəhim bəyin kirpikləri titrədi.. M.Hüseyn. Kirpiyi (kirpikləri) ilə od götürmək (qaldırmaq) – çox ağır əziyyət, zülm çəkmək.

Qirghizche – Türkiye Türkchisi Lughiti (Yudahin)

kirpik

kirpik; kirpik kakpay: göz kapamadan; dikkatle takip ederek; açuusu kirpiğine çığa tüşkön: «hiddeti kirpğine çıkmış»: hiddetinden patlayacaktı; kirpiğim kaşım de-beyt bk. kaş I.

Türkmenche Izahliq Lughet (Kyýasowa, 2016)

kirpik

at. Gabagyň gyrasyna çykýan gysgadan gaty gyl.
 ‣ Kirpigiň kaklyşmazlyk uzak wagtlap uklap bilmezlik ýa-da uklamazlyk. Enäniň kirpikleri biri- birine kaklyşmady.

Uyghurche – Türkiye Türkchisi Lughiti (Kurban, 2016)

kirpik

Kirpik. Kirpik qaqmay tangni atquzdum – Sabaha kadar uyumadım.

Qarachay-Malqarche – Türkiye Türkchisi Lughiti (Nevruz, 1991)

kirpik

kirpik. ~ kakmak: göz yummak, göz kırpmak, ~ kakmay taña çıkdım: göz kırpmadan sabaha çıktım.

Türkiye Tillar Diwani (TDK)

kirpik

kirpik. I, 478

Axir izdelgen sözler: