Küp
Türkiye Türkchisi – Tatarche Lughet (Ganiyev, 1998)
küp
I и. тар муенлы чүлмәк
küpII и. куб □ metre küp кубометр
ercilasun1991
küp
Türkiye Türkçesi: küp
Azerbaycan Türkçesi: küp
Başkurt Türkçesi: balsık köpşak
Kazak Türkçesi: ülken kış kumıra
Kırgız Türkçesi: küp
Özbek Türkçesi: kättä közä
Tatar Türkçesi: balçık çülmäk
Türkmen Türkçesi: kṻyze
Uygur Türkçesi: köza kömzäk
Rusça: glin'anıy kuvşin
Azarbayjan Türkchisining Izahliq Lughiti (Orucovun, 2006)
küp
is. Kürədə bişmiş sarı palçıqdan, gildən qayrılan iri saxsı qab. Su küpü. Bir küp sirkə. Küpü doldurmaq. – Mənim rəhmətlik dədəm burada yeddi küp qızıl basdırıb. “M.N.lətif”. Pusqu üçün girdi küpün dalına; Çəkdi əlin bığına, saqqalına. S.Ə.Şirvani. Çoban məşəlin yanındakı iri küpdən bir parça [neft] götürüb məşələ atdı. M.Rzaquluzadə. • Küp qəbri tar. – çox qədimlərdə ölülərin basdırıldığı və indi qazıntı halında tapılan küpə – qəbir. ‣ Küp dibində yatan – daim sərxoş halda olan adam haqqında. Küp dibində yatmaq – həddindən çox içmək, həmişə sərxoş olmaq, sərxoşluq etmək. [İskəndər:] ..Cəlal, ay Cəlal! Sən də mənim kimi dərs oxuyub qurtarandan sonra, başlayacaqsan İskəndər dadaşın kimi küp dibində yatmağa. C.Məmmədquluzadə. Küp qarısı – bax. küpəgirən. Daha pünhan qala bilməz nə xeyir, nə şər əməli; Küdurətin küp qarısı gələ bilməz kələk bizə. Şəhriyar. Küpünə girmək (çaxırın və s. içkinin) – həddindən artıq içmək (şərab və b. içki). [Məşədi Səfərqulu:] Sən öləsən, şərabın küpünə girir. S.S.Axundov. Küpünü yum! – ağzını yum! sus!
II. is.
1. bax. dibcik. Tüfəngin küpilə vurub boynuna; Əl salıb cibinə, həmi qoynuna... H.K.Sanılı. [Gödək kişi] tüfəngin küpünü yerə qoydu, sağ əlini [Qədirə] verdi. Mir Cəlal. Əsgər əlini tüfəngin küpünə vurdu. Ə.Əbülhəsən. // Keçmişdə ağızdan, dolma tüfənglərdə və tapançalarda lülə ilə çaxmağın arasında piston qoyulan yer. [Ovçu] çaxmağı qaldırıb gördü ki, küpündə piston da var. M.Rzaquluzadə.
2. Baltanın sapı keçirilən yerin arxa hissəsi. Baltanın küpü ilə vurmaq.
3. Xəncər və s. kimi kəsərtilərin əllə tutulan hissəsi, dəstəsi, qəbzəsi.
4. Buxovun açarla açılıb-bağlanan hissəsi. Buxovun küpü.
Pamukkale Azarbayjan Türkchisi - Türkiye Türkchisi (A.D.T.ningki)
küp
küp
Qirghizche – Türkiye Türkchisi Lughiti (Yudahin)
küp
yahut ak küp 1. kuş yavrularının ilk ince tüyü; 2. teni yalnız ince tüylerle örtülü bulunduğu devirde kuş yavrusu.
Türkiye Tillar Diwani (TDK)
küp
küp· I, 147, 154, 209; III, 119, 246, 253, 325