Boz
Türkiye Türkchisi – Tatarche Lughet (Ganiyev, 1998)
boz
и. 1) туфрак төсе, соры, бүз; 2) чирәм җир; беркайчан да сөрелмәгән җир
ercilasun1991
boz
Türkiye Türkçesi: boz
Azerbaycan Türkçesi: boz
Başkurt Türkçesi: horo buⱬ
Kazak Türkçesi: sur boz
Kırgız Türkçesi: boz
Özbek Türkçesi: boz külräng
Tatar Türkçesi: sorı
Türkmen Türkçesi: boz çãl
Uygur Türkçesi: boz
Rusça: serıy
Azarbayjan Türkchisining Izahliq Lughiti (Orucovun, 2006)
boz
I. sif.
1. Kül rəngli, qara rənglə ağ rəngin qarışmasından əmələ gələn (rəng). Boz torpaq. Boz at. Boz qurd. – Həyətdəki sarı dirəyə ombaları çıxmış bir boz at bağlanmışdı. S.Rəhimov. ..Boz qanqallar da çiçək açmışdır. İ.Əfəndiyev. [Mahmud:] Kəndimizin, onun boz çinarlarının, sərin bulaqlarının əvəzi varmı? Z. Xəlil.
2. Tutqun, dumanlı, çiskin. [Hacı Murad:] Sabah, Allah qoysa, qurtarrıq, hava da bozdur; bu dəxi yaxşıdır. N.Vəzirov. Səhərə məxsus ruzgar, yaşıl təpələrin üzərinə çəkilən dumanların boz yorğanını [atdı].. M.S.Ordubadi.
3. Bitkisiz, çılpaq. Boz çöllər. Boz yerdə ot bitməz. – Parça-parça düşərək quşbaşı göydən yerə qar; Sarılır ağ mitilə boz dərə, çöllər, dağlar. A.Şaiq. Buruqlarım hayqıraraq, nərə salır boz çöllərə. S.Vurğun.
4. məc. dan. Utanmaz, nəzakətsiz, həyasız, çəkinməyən, sərt, qaba danışan. Boz adam. ‣ Boz sifət göstərmək – üzə bozarmaq, nəzakətsizlik etmək, özünü qaba, ədəbsiz aparmaq. Qəhrəmanın ciddi təkidi müqabilində Rüstəm acıqlanır, ona boz sifət göstərirdi. S.Rəhimov.
II. is. Qırqovulun dişisi.
III. is. tib. Dəmrova oxşar dəri xəstəliyi, keçəllik.
Azarbayjan Türkchisining Sinonimler Lughiti (Çakıroğlu, 2013)
boz
I. tutgun, dumanlı, çiskin
{mat, dumanlı, çiskin}
II. çılpaq
{çıplak}
III. utanmaz, nəzaketsiz, həyasız
{utanmaz, nezaketsiz, hayâsız}
IV. kəçəllik
{kellik}
Pamukkale Azarbayjan Türkchisi - Türkiye Türkchisi (A.D.T.ningki)
boz
boz, gri, kır
Özbekche—In'gilische Lughet (Dirks, 2005)
bo'z
1: (Arabic) cheap cotton material.
2: light gray colored (horse). rangi ~ bo'lib ketdi/~day oqardi to become pale, to turn pale.
3: ~ yer fallow land, virgin land. ~ to'proq serozem soil.
4: ~ bola/yigit youth, young lad.bo'z 5 bot.feather grass.
Özbekche—In'gilische Lughet (Dirks, 2005)
boz
1: obs. (Persian) furthermore, besides. ~ ustiga in addition, what's more.
2 zool.: (Persian) falcon.
Qirghizche – Türkiye Türkchisi Lughiti (Yudahin)
boz-
II1. (ebediyen ) kaçmak ; arkasına bakmadan koşmak; kaçkan bozgondor : kaçkınlar, kaçaklar; 2. nefret etmek.
Qirghizche – Türkiye Türkchisi Lughiti (Yudahin)
boz
I, 1. beyaz; açık kuşunî; kır; ak boz : açık kurşunî; boz at : kır at; boz ala bk. ala 1. ; boz bala : genç çocuk; boz baldar yahut boz baş baldar : taze gençlik; boz ton 1) kurşunî kürk; 2) mec. çok giyilmiş, eskitilmiş kürk; boz kıroo = bozkıroo; 2. havadaki karanlık (gayet sıcak günde); 3. el değmemiş toprak, bâkir toprak.
Türkmenche Izahliq Lughet (Kyýasowa, 2016)
boz
syp. 1. Çalymtyl reňk. Ak iner çökmese, boz maýa gaýmaz (Nakyl). Ata, boz at (“Görogly”). 2. Ekin ekilmedik, özleşdirilmedik (ýer hakynda). Asyrlaryň dowamynda bol-telki suw garasyny görmedik boz ýerlere nem gerekdi (“Türkmenistan”).
‣ Boza çykmak boz ýeri ekip, özleşdirip, onuň üstüne göçüp barmak. Berkeli aga halypalyk etdi. Sürümi nädip geçirmelidigini öwretdi. Azal, künde, garawüli näme, …toýnuk ýer, boza çykmak… näme, güýzki şüdügär, gök (giçki) şüdügär, ýer göçürmek näme, garasaý, kän-kän zat hakda “däninim” hem “neme” sözlerini birsyhly gaýtalap aýtdy, garaňky düşdi gitdi (Gurbanguly Berdimuhamedow, Döwlet guşy).
Uyghurche – Türkiye Türkchisi Lughiti (Kurban, 2016)
boz
Boz. Boz at – Boz at. 2. Sürülmemiş toprak. Boz bala – Delikanlı.
Qarachay-Malqarche – Türkiye Türkchisi Lughiti (Nevruz, 1991)
boz
boz, boz renkli. ~ koy: boz koyun, ~ duppurla: boz tepeler.
Türkiye Tillar Diwani (TDK)
boz
boz reflk·II, 12; III, 122, 224