turklehceleri.org

tuş

Türkiye Türkçesi – Arı Duru Türkçe Sözlüğü (Kuleli, 2013)

tuş

[Köken: Fransızca] (piyano, daktilo, bilgisayar, kumanda vb…): Dil, (Spor): Yağrını yere değdirme, Yelkesini yere değdirme

Türkiye Türkçesi – Tatarca Sözlük (Ganiyev, 1998)

tuş

и. 1) төрле мәгъ. туш; 2) клавиш, төймә бармакча; 3) (керештә) туше; 4) тушь; 5) тоташ бер төскә буялган төш □ tuş oynamak муз. туш уйнау

Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü (Ercilasun, 1991)

tuş

Türkiye Türkçesi: tuş
Azerbaycan Türkçesi: toⱨmagcıg klaviş
Başkurt Türkçesi: basmak til klaviş (a)
Kazak Türkçesi: klaviş (a)
Kırgız Türkçesi: til klaviş
Özbek Türkçesi: klaviş
Tatar Türkçesi: töymä til klaviş (a)
Türkmen Türkçesi: klaviş
Uygur Türkçesi: klaviş
Rusça: klaviş klavişa

Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü (Ercilasun, 1991)

tuş

Türkiye Türkçesi: tuş
Azerbaycan Türkçesi: güläşdä kürayi yerä dayma basılma
Başkurt Türkçesi: salkan halıv
Kazak Türkçesi: javırını jerge tiygizüv
Kırgız Türkçesi: dalısın tiygizȫ
Özbek Türkçesi: yelkäsini yergä tegiziş
Tatar Türkçesi: çalkan salu
Türkmen Türkçesi: tuşe
Uygur Türkçesi: tuşe
Rusça: tuşe

Azerbaycan Türkçesinin Açıklamalı Sözlüğü (Orucovun, 2006)

tuş

I.
1. is. Qabaq, qarşı, ön, qənşər. Arvad çay verdikdən sonra [ərinin] tuşunda stulda oturdu. Ə.Vəliyev. • Tuş gəlmək (olmaq) – 1) rast gəlmək, təsadüf etmək, qabağına çıxmaq, rastlaşmaq. [Nəbi:] Maltəpədə düşmən bizə tuş oldu. “Qaçaq Nəbi”. Ədalət canavara tuş gəlmiş quzu kimi, naçar nəzərlərlə aşağıdan-yuxarı zabitə baxırdı. Mir Cəlal; 2) məc. mübtəla olmaq, düçar olmaq, uğramaq. [Kazım Vaqifə:] Amma olmasın ki, xanın qəzəbinə tuş gəlim. Çəmənzəminli. Daim sevinc axtaran daim qəmə tuş olur. B.Vahabzadə.
2. zərf Birbaşa, düz, bilavasitə. [Katib:] Bu yarğanın başından tuş İstisuya gözəl bir funikulyor çəkmək olardı. B.Bayramov.

II. [alm. Tusch] Bir təntənə münasibətilə (birisinin şərəfinə düzəlmiş məclisdə, birini təbrik zamanı, mükafat veriləndə və s.) çalınan qısa musiqi pyesi. Salonda tuş çalındı.

III. [alm. Tusche] Xüsusi surətdə hazırlanmış qara və ya başqa rəngli sulu boya (çertyoj, rəsm çəkmək və yazmaq üçün).

Azerbaycan Türkçesinin Sinonimler Sözlüğü (Çakıroğlu, 2013)

tuş

I. sərrast, mahir
{tutarlı, mahir}

II. dürüst, düz, doğru
{dosdoğru, dürüst, doğru}

III. yuxu, uyqu
{düş, uyku}

Pamukkale Azerbaycan Türkçesi - Türkiye Türkçesi (ADT versiyonu)

tuş

burun, tutarlı, vasıtasız

Kırgızca – Türkiye Türkçesi Sözlüğü (Yudahin)

tuş

1. karşı yanda bulunan mahal; tuşumdağı: karşımdaki; tuş bol-: karşılaşmak, tesadüf etmek; tuş kelgen. karşısına çıkan, herhangi bir rast gelen; tüşüñ tuş kelsin!: ruyan uygun gelsin!; tuş kıl-: karşılaşmaya zorlamak; bugün mağa caman cerden tuş keldi: bugün benim işlerim yürümüyor, bugün beni hep muvaffakiyetsizlikler takip ediyor; tuş kiyiz, bk. kiyiz; 2. yön istikamet; kaysı tuşta?: hangi yönde; tuş-tuşunan duşman menen kurçalıp kalğan: her yandan düşmanla kuşatılmış; tuş tarapka: her yana tuş keldi cakka kete berişet: atlara binerek, herkes bir yana gitti; 3. zaman,an,fırsat; bizdin tuşubuzda: bizim zamanımızda; tak oşo tuşta: tam bu zamanda, tam o dakkada; ar nerse öz tuşunda kımbat: her işin zamanı var, her şey zamanında kıymetli; tulpar-tuşunda, külük- künündö ats.: savaş atı bir hadise zamanında işe yaradığı halde; yürük at her zaman (lazımdır); teñ-tuş: denk (aynı seviyede insanlar hak.), yaşıt.

Dîvânü Lugâti’t-Türk Dizini (TDK)

tuş

denk, eş, küfüv·III, 355

denk, öğür, benzer·III, 125

karşı, bir şeyin kar;ısı, III, 125

kemer kayışları ucuna takılan altın veya gümüş toka,III, 125

Son arananlar: