ses
Türkiye Türkçesi – Arı Duru Türkçe Sözlüğü (Kuleli, 2013)
ses
[Köken: Yerel] Davış, Ün, Ses
Türkiye Türkçesi – Tatarca Sözlük (Ganiyev, 1998)
ses
и. ) тавыш; ses çıkarma aygıtı (organı) тавыш (ясалу) аппараты; sesini çıkarmamak дәшмәү, каршы килмәү, тавыш чыгармау; ses(in)i kes! дәшмә!; ses vermek a) җавап кайтару; б) эндәшү, чакыру; ses yükseltmek тавыш күтәрү; alçak sesle акрын тавыш белән; dik ses кискен тавыш; pes ses саңгырау тавыш; yavaş sesle акрын тавыш белән; sesi pürüzlendi тавышы калтыранды; 2) аваз; bir ses çıktı бер аваз ишетелде; ses düşmesi лингв. аваз төшү; ses bandı магнитофон тасмасы; sesi soluğu çıkmıyor тавышы-тыны чыкмый
Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü (Ercilasun, 1991)
ses
Türkiye Türkçesi: ses
Azerbaycan Türkçesi: säs
Başkurt Türkçesi: tavıs
Kazak Türkçesi: dıbıs
Kırgız Türkçesi: dobuş ün
Özbek Türkçesi: tàvuş àvàz
Tatar Türkçesi: tavıs
Türkmen Türkçesi: ses
Uygur Türkçesi: tavuş
Rusça: zvuk
Kırgızca – Türkiye Türkçesi Sözlüğü (Yudahin)
ses
tehdit, gözdağı; ses kılbay ele koy: tehdidini bırak; sesi bar = sestüü.
Türkmencenin Açıklamalı Sözlüğü (Kyýasowa, 2016)
ses
at. 1. Yrgyldylaryň täsiri sebäpli döreýän we gulaga eşidilýän owaz. At aýagynyň sesi. 2. fiz. Howanyň ýa-da başga tebigy gurşawyň yrgyldyly hereketi. Sesiň tizligi. 3. sazç. Galmagaldan tapawutlanýan belli bir belentlikdäki äheň. Sazyň sesi. 4. dil b. Geplenende, gygyrylanda, aýdym aýdylanda gep agzalarynyň hereketi netijesinde emele gelýän owaz. Dymyk ses. Açyk ses. 5. göç.m.Saýlawlarda ýa-da bir mesele çözülende öz oý- pikiriňi beýan edýän hukugyňy aňladyş. Çözüji ses. Köp ses almak. Deň ses almak. Az ses almak.
‣ Ses bermek 1) çagyrylanyňda öz bardygyňy, eşidýändigiňi sesli bildirmek, seslenmek. 2) geçirilýän saýlawlarda öz razylygyňy bildirip, raýatlyk hukugyňy berjaý etmek. Ses etmek ýas ýerinde sesli aglamak. Sese goýmak ýygnakda we ş.m. ýerlerde meseläni köpçülige atyp, gol galdyrtmak, el galdyrtmak. Ses göwrümi saz guralynyň ýa-da aýdymçynýň iň pes sesinden has belent sesine çenli bolan aralygy aňladýan saz adalgasy, dýapazon. Sesine suw sepilen ýaly bolmak sessiz-üýnsüz dymmak, ümsüm bolmak, geplemesini bes etmek. Birden märekäniň sesine suw sepilen ýaly boldy (B. Soltannyýazow). Sesiňe bat bermek gaharly, haýbatly bolup geplemek, gürlemek. Sesiňi çykarmazlyk geplemän durmak, geplemän oturmak, jyňkyňy çykarmazlyk. Ol märekäniň bir çetinde sesini çykarman otyrdy. Sesiňi gapmak (kesmek) geplemäňi goýmak, sem bolmak. Sesiňi sandyratmak (titretmek) gorkudan ýa-da gahardan ýaňa birsydyrgyn gepläp bilmezlik, sesiň bozulmak. Ses ýetim ýer uzak bolmadyk aralyk, ses eşidiler ýaly aralyk.