qul
Azerbaycan Türkçesinin Açıklamalı Sözlüğü (Orucovun, 2006)
qul
I. is.
1. Qədim dövrlərdə: müharibədə əsir tutulub satılan adam. Neçə qul azad elədim; Qəsd etmədim cana, Nigar! “Koroğlu”.
2. Xidmət üçün satın alınmış adam; hər cür istehsal vasitəsi və hüquqdan məhrum olan və tamamilə öz sahibinin ixtiyarında olub, bir mal kimi alınıb satılan adam; kölə. Spartakın rəhbərliyi altında qədim Romada qulların üsyanı olmuşdu. – Sərir hökmdarı rəiyyətini öz qulu hesab edərdi. A.Bakıxanov. Cəllad yanıb od olsa da, külə dönməz arzular; Təbiətin ana qəlbi qul doğmamış insanı! S.Vurğun. // köhn. Nökər, xidmətçi. Bir xidmət edən qulam sənə mən. Xətayi. [İskəndər:] İndi mən sənə nökərəm, mən sənə qulam, gəl, gəl barışaq. C.Məmmədquluzadə. Hər qəhrəmanın qulu meydanın arxasında ağası üçün ehtiyat atlar saxlamışdı. M.S.Ordubadi. • Qul etmək məc. – əsir etmək, valeh etmək, tamamilə ixtiyarını əlindən almaq. Götür niqabı və xalqı qul eylə hüsnünə kim; Məlahət əhlinə sənsən əmirü, sənsən şah. Nəsimi. Qul olmaq – tabe olmaq, boyun əymək.
3. məc. Öz iradəsini, hərəkətlərini tamamilə bir şeyə, ya başqasına tabe etmiş adam. Öz adətlərinin qulu.
II. is. Tənha yerlərdə və qaranlıqda vahiməyə düşən adamın gözünə canlı kimi görünən qorxunc xəyal; qulyabanı.
Pamukkale Azerbaycan Türkçesi - Türkiye Türkçesi (ADT versiyonu)
qul
esir, kul
Özbekçe—İngilizce Sözlük (Dirks, 2005)
qul
slave. ~ing o'rgilsin (coll.) great, fantastic.
Uygurca – Türkiye Türkçesi Sözlüğü (Kurban, 2016)
qul
Kul, köle. Qul qilmaq – Köle yapmak.