turklehceleri.org

hak

Türkiye Türkçesi – Arı Duru Türkçe Sözlüğü (Kuleli, 2013)

hak

[Köken: Arapça] (adalet, doğruluk) Çınlık, Doğruluk, Düzlük

Türkiye Türkçesi – Tatarca Sözlük (Ganiyev, 1998)

hak

и. хак тәгалә, алла, ходай


hakи. хак, хаклык, хокук; □ hak etmek лаек булу; hak eşitliği тигезлек, тигез хокуклылык

Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü (Ercilasun, 1991)

hak

Türkiye Türkçesi: hak
Azerbaycan Türkçesi: hagg allah
Başkurt Türkçesi: allah(ı) täğälä
Kazak Türkçesi: alla
Kırgız Türkçesi: alla alda
Özbek Türkçesi: ⱨudà allàh haḳ
Tatar Türkçesi: allah(ı) täğalä
Türkmen Türkçesi: hak hudãy taŋrı
Uygur Türkçesi: alla allahi taala
Rusça: allaⱨ

Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü (Ercilasun, 1991)

hak

Türkiye Türkçesi: hak
Azerbaycan Türkçesi: hügug
Başkurt Türkçesi: ⱨak ⱨukuk nigiⱬ
Kazak Türkçesi: ⱨakı akı ⱨukuk
Kırgız Türkçesi: ukuk akı
Özbek Türkçesi: huḳuḳ haḳ
Tatar Türkçesi: hak hokuk nigiz
Türkmen Türkçesi: hak hukūk
Uygur Türkçesi: häk hokuk
Rusça: pravo

Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü (Ercilasun, 1991)

hak

Türkiye Türkçesi: hak
Azerbaycan Türkçesi: hagg ädãlät doğruluk
Başkurt Türkçesi: döröslök ğäⱬillik ⱨaklık
Kazak Türkçesi: şındık akıykat
Kırgız Türkçesi: adilettik akıykattık
Özbek Türkçesi: ádàlät toğrilik
Tatar Türkçesi: dörislik ğadillik ⱨaklık
Türkmen Türkçesi: hakikat adãlat hak
Uygur Türkçesi: häk adalat toğrilik
Rusça: spravedlivost' pravota

Türkmencenin Açıklamalı Sözlüğü (Kyýasowa, 2016)

hak

I, at.1.Hudaý. 2.at. Bir zada bolan erk- ygtyýar, hukuk. Her kimin erkin ýaşamaga haky bar. 3.syp. Hakykata laýyk gelýän, adalatly, ýerlikli, dogry. Hak söz hinden çykar, biliň, ýylany (A. Kekilow). Sen hak aýdýarsyň.
 ‣ Haka ten bermek hudaýa sygynmak, hudaý diýmek. Hakdan içen hemme zady, durmuşy örän gowy bilýän, hudaý tarapyn berlen, zehinli. Hak gözünden eşitmek bir habary hakyky bilýänden, ynamdar adamdan, gözi bilen görenden eşidip bilmek. – Men muny hak gözünden eşitdim – diýip, Pirguly beg ýan bermedi (A. Gowşudow). Hak öýüne barmak aradan çykmak, dünýäden ötmek, aýatdan mahrum bolmak; ýogalmak, ölmek.


HAK II, at.1.Çekilýän zähmete, işe, ýerine ýetirilen hyzmata we ş.m. tölenýän pul, aýlyk, muzd, töleg. Iş haky. 2.Bölünişikde ýetýän paý, ülüş, zat. Mirasdan ýumruk ýetse-de, hakyňy al (Nakyl). 3.Alynmaly zat, algy. Ala gargada hakym bolsa, gyş gelmese, ýaz geler (Nakyl).
 ‣ Haky köýen ýaly ýamanalgyly ýaly, sypaýyçylyksyz, yrsaraýan. Pökgen bolsa göýä şu oturanlarda haky köýen ýaly, bir çetde, ýüzüni bir batman sallap otyrdy (A. Gowşudow). Hakyna tutma nähilidir bir işi muzduna ýerine ýetirýän, möhletleýin hak tölenip işledilýän. Hakyna tutmak birini hak tölemek şerti bilen işe almak, işletmek. Hakyna işgär tutmak. Hakyndan çykmak (gelmek) hötdesinden gelmek, ýerlikli, degerli iş, hereket bilen jogap gaýtarmagy başarmak, gözüne görkezmek, jezasyny ýetirmek. Muny öýersek, hakyndan çykdygymyz bolar (N. Saryhanow).

Uygurca – Türkiye Türkçesi Sözlüğü (Kurban, 2016)

hak

f. Kireç. Chilanghan hak – Sulanmış kireç. Chilanmighan hak – Sulanmamış kireç.

Karaçay-Malkarca – Türkiye Türkçesi Sözlüğü (Nevruz, 1991)

hak

hak, hisse, pay, ücret; gerçek, doğru, hak. ~ aşamağan adam: hak yemeyen insan, ~ kesmek: ücret biçmek, ala ~ların artığı bıla aldıla: onlar haklarını fazlasıyla aldılar, Seni ~ıña ne berdile: senin hissene ne verdiler, kesi ~ı aldım: kendi payımı aldık; calçını ~ı: hizmektârın ücreti, calçını ~ın ber da canın al: hizmetkârın (ırgatın) ücretini ver de canını al (as), işçilege ~ töleyme: işçilere ücretlerini ödüyorum; ~ duniya: gerçek dünya, hocanı sözlerini barı ~dı: hocanın sözlerinin hepsi doğru, ölüm ~, meres halal: ölüm gerçek, miras helal (d), Soslan hauh duniyadan ~ duniyağa avuşdu: Soslan geçici dünyadan gerçek dünyaya yer değiştirdi.


Son arananlar: