dert
Türkiye Türkçesi – Arı Duru Türkçe Sözlüğü (Kuleli, 2013)
dert
[Köken: Farsça] Kaygı
Türkiye Türkçesi – Tatarca Sözlük (Ganiyev, 1998)
dert
и. 1) кайгы-хәсрәт, көенү; 2) мәшәкать, михнәт; 3) авыру, чир, хасталык ◊ dert değil! борчылырга урын юк!; dertini söylemeyen derman bulamaz чирен яшергән үлгән
Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü (Ercilasun, 1991)
dert
Türkiye Türkçesi: dert
Azerbaycan Türkçesi: därd
Başkurt Türkçesi: kayğı ⱨäsrät
Kazak Türkçesi: bäle kayğı dert
Kırgız Türkçesi: dart kayğı kapa
Özbek Türkçesi: därd
Tatar Türkçesi: kayğı ⱨäsrät
Türkmen Türkçesi: dert ünci gayğı
Uygur Türkçesi: därt
Rusça: stradaniye muçeniye
Kırgızca – Türkiye Türkçesi Sözlüğü (Yudahin)
dert
= dart.
Türkmencenin Açıklamalı Sözlüğü (Kyýasowa, 2016)
dert
at. 1. Bedeniň asuda ýaşaýyş ukybynyň bozulmagy, kesel. Tapsam, bolsun başym gurban mertlere, Lukman çäre tapsyn gelen dertlere (Magtymguly). Derdiňe tenekar dag çeşmesiniň mylaýym kükürt ysly suwundan adamlaryň ählisi müňde bir razydy (T. Gurbanow). 2. göç.m. Alada, ünji, iş, derdeser. Men ýüregimde goş basyp ýatan ähli derdimi şu gün dökdüm (G. Ezizow). 3. göç.m. Hasrat, gussa. Olar, göýä diýersiň, uzak ýyllar aýralyk derdini çeken ýaly, birek-biregiň didaryna muşdak bolup durdular (G. Kulyýew).
‣ Derde ýaramazlyk derege ýaramazlyk, hiç zada ýaramazlyk; peýdalanyp bolmazlyk, ähmiýeti ýokluk. Seniň munyň derde ýaranok. Derdi başyndan agdyk işi, aladasy çendenaşa köp bolan. Gardaş häzir sen maňa kömekleş diýmeseň gowy boljak, sebäbi ozalam derdim başymdan agdyk. Derdini gozgamak geçmişi, könäni ýatlap gaýgylandyrmak, gussa çekdirmek. Meret aga aýalynyň derdini gozganyna puşman etdi. Derdini paýlaşmak çekýän hasratyny, aladasyny sorap göwünlik bermek, duýgudaşlyk bildirmek. Hemrahym ýok, baryp syrym açarga, Derdim paýlaşarga, odum öçirge (Magtymguly). Derdi özüne ýetik iş-aladasy köp. Annagylyjyň öz derdi özüne ýetikdi (Ş. Borjakow). Dert bolmak kynçylyk baryny döretmek. Özüňi oňarman, halys maňa dert bolaýdyň.
Uygurca – Türkiye Türkçesi Sözlüğü (Kurban, 2016)
dert
f. Dert, keder, acı. Dert tartmaq – Acı çekmek. Shuning derdini tarttim – Şunun acısını çektim.
Karaçay-Malkarca – Türkiye Türkçesi Sözlüğü (Nevruz, 1991)
dert
dert, intikam, kin. ~ almak: intikam almak, ~ cetdirmek: intikam almak, ~ tutmak: kin tutmak.