bilmek
Türkiye Türkçesi – Tatarca Sözlük (Ganiyev, 1998)
bilmek
ф. 1) төрле мәгъ. белү; 2) дин белү; 3) "башкара алу, булдыру" мәгъ. бүтән фигыльләрнең нигезенә кушылып килә; anlatabilmek аңлата алу; bildiğim gibi белгәнемчә; bildiğinden şaşmamak бернигә дә карамастан үз юлыңнан бару; bildiğini yapmak белгәнен эшләү; bilemedin (bilemediniz) күп булса, иң күбендә, күп дигәндә; bilmeden белмичә; bilmem hangi (kaç, kim, nasıl, ne) ниндидер (күпмедер, кемдер, ничектер, нидер)
Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü (Ercilasun, 1991)
bilmek
Türkiye Türkçesi: bilmek
Azerbaycan Türkçesi: bilmäk
Başkurt Türkçesi: biliv tanıv
Kazak Türkçesi: bilüv tanuv
Kırgız Türkçesi: bilṻ
Özbek Türkçesi: bilmàḳ
Tatar Türkçesi: bilü tanu
Türkmen Türkçesi: bilmek
Uygur Türkçesi: bilmäk
Rusça: znat' uznavat'
Azerbaycan Türkçesinin Sinonimler Sözlüğü (Çakıroğlu, 2013)
bilmek
öyrənmək
{öğrenmek}
Türkmencenin Açıklamalı Sözlüğü (Kyýasowa, 2016)
bilmek
işl. 1. Bir zada akyl ýetirmek, bir zatdan habarly bolmak, bir zadyň anygyna göz ýetirmek. Reýhan arap ahyr bolmajagyny bildi (“Görogly”). 2. Bir zady özleşdirmek. Şahyryň şygyrlaryny köpimiz ýatdan bilýäris. 3. Syzmak, duýmak. Gyzym, naharyň duzuny dat-da, tagamyny bil. 4. Tanamak, tanyş bolmak. 5. Bir işi, wezipäni ýerine ýetirmegi başarmak, oňarmak. Bilen bilenin işlär, bilmedik barmagyny dişlär (Nakyl). Bilene ýagty, bilmedige garaňky (Nakyl). 6. Kömekçi işlik hyzmatynda gelip, öňünden hal işlik formasynda gelýän sözüň manysyna görä bir işi etmegi "başarmak" manysyndaky düzümli işligi ýasaýar: Ýüzüp bilmek ýüzmegi başarmak. Okap bilmek okamagy başarmak. Ýazyp bilmek ýazmagy başarmak.
Uygurca – Türkiye Türkçesi Sözlüğü (Kurban, 2016)
bilmek
Bilmek. Aldin bilmek – Önceden bilmek. Uni kim bilsun – Onu kim bilsin. Uni kim bilidu? – Onu kim bilir? Xuda bilidu – Allah bilir. Néme qilishimni bilmeymen – Ne yapacağımı bilemem. Bilmey turup – Bilmeden. Körgen-bilgenler – Gören ve bilenler. Bilip turup – Bilerek, bildiği halde. Késel özini bilmeydu – Hasta kendini kaybetmiş. Men Türk tilini bilimen – Ben Türk dilini bilirim. Men séni bilmey qaldim – Ben seni bilemedim. Kérek dep bilmek – Gerekli olarak bilmek. Men séni yaxshi adem dep bilimen – Ben seni iyi bir insan olarak bilirim. U oqushni bilmeydu – O okumayı bilmiyor. Yézishni bilmeymen – Yazmayı bilmem.
Karaçay-Malkarca – Türkiye Türkçesi Sözlüğü (Nevruz, 1991)
bilmek
bilmek, tanımak. Neni da bilirge süyedi: her şeyi bilmek istiyor, men anı azbarğa bileme: ben onu ezbere biliyorum, ana tilin bilirge kerekdi: ana dilin bilmek lazam, colnu coruknu bilemisiz: yolu yordamı biliyor musunuz, haparnı kişi bilmeydi: haberi kimse bilmiyor, seni keliriñi bilge edim: senin geleceğini bilseydim, aytırıñı kaydan billikme: söyleyeceğini nereden bileceğim, sormağanlay bildi: sormadan bildi, cüze bilemise: yüzmesini biliyor musun, köre ~: görebilmek, bara-kele ~: gitmesini gelmesini bilmek, adetni ~: adeti bilmek, kesin ~: haddini bilmek, kendini bilmek, men ne aytırğa bilmey kaldım: ben ne söyleyeceğimi bilemeden kaldım, Aladan kimni bilese: onlardan kimi biliyorsun, el bilgen adam: herkesçe bilinen adam, bilmegença körünedi: bilmemiş gibi görünüyor, igilikni bilgen adam: iyiliği bilen adam, nesin da bilmey catadı: hiçbir şeyden haberi olmadan yatıyor.
Dîvânü Lugâti’t-Türk Dizini (TDK)
bilmek
bilmek I,.11, 12, 22, 38, 44, 63, 127, 212, 300, 332, 394, 425, 456, 510;II, 22;III, 20, 222, 233, 259, 359, 372