Saz
Türkiye Türkçesi – Arı Duru Türkçe Sözlüğü (Kuleli, 2013)
saz
[Köken: Yerel] (bitki) Kamış
Türkiye Türkçesi – Tatarca Sözlük (Ganiyev, 1998)
saz
I и. с. камыш; saz ev камыш өй
sazII и. 1) саз (музыка уен коралының бер төре); 2) саз (кыллы музыка коралларының уртак исеме) ◊ saz söz нотык
Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü (Ercilasun, 1991)
saz
Türkiye Türkçesi: saz
Azerbaycan Türkçesi: gamış
Başkurt Türkçesi: kamış
Kazak Türkçesi: kamıs kurak
Kırgız Türkçesi: kamış
Özbek Türkçesi: ḳamiş
Tatar Türkçesi: kamış
Türkmen Türkçesi: gamış
Uygur Türkçesi: komuş
Rusça: trostnik kamış
Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü (Ercilasun, 1991)
saz
Türkiye Türkçesi: saz
Azerbaycan Türkçesi: saz
Başkurt Türkçesi: haⱬ
Kazak Türkçesi: saz(muzıkalık aspap)
Kırgız Türkçesi: saz muzıka aspabı
Özbek Türkçesi: sàz
Tatar Türkçesi: saz
Türkmen Türkçesi: sãz
Uygur Türkçesi: saz
Rusça: saz(vostoçnıy muzıkal'nıy instrument)
Azerbaycan Türkçesinin Açıklamalı Sözlüğü (Orucovun, 2006)
saz
I. is. [fars.] Mizrabla çalınan, armudvari çanağı olan simli xalq çalğı aləti. Saz çalmaq. – [Rəsul:] Mənə bir saz verin, dərdimi sazla deyəcəyəm. “Aşıq Qərib”. Sonra əlinə aldı qonağım bir qızıl saz; Qanadlandı, durmadı, bilməm neçin yerində. M.Müşfiq.
II. sif. [fars.]
1. İşlətmək üçün tam yararlı, hazır halda olan; sınığı, zədəsi, nöqsanı olmayan; yaxşı təmir olunmuş. Saz maşın. Saz alət. Saz saat. – [Xortdan:] Bala, faytonun sazdımı? Ə.Haqverdiyev. Alınca xəbəri qaçmışdı birbaş; Çiynində saz tüfəng, beldə patrondaş. H.K.Sanılı. • Saz eləmək (etmək) – düzəltmək, qaydaya salmaq, uyğunlaşdırmaq. Sən də, gözüm, Allaha baxıb zülmü az eylə; Peyvəstə könül yıxsan əgər, bir də saz eylə. M.P.Vaqif. Mən demənəm dərdüqəmim az eylə; Daim meylin meylim ilə saz eylə. Q.Zakir. Saz olmaq – uyğun olmaq, bərabər olmaq, tay olmaq. Zaman sənə saz olmasa, sən zamana saz ol. (Ata. sözü). Yara yar saz olmasa; Pünhanda tər-tər ağlar. (Bayatı).
2. Möhkəm, qıvraq, sağlam, dözümlü. Bədəncə saz. Canı-başı saz. – [Muxtar] Feyzini səsləyib iki saz at yəhərləməsini tapşırdı. B.Bayramov. // Yaxşı, yerində. Onu Taşauzda gördüm, kefi saz; Ətirli tağlardan qovun dərərkən. S.Rüstəm. // Sazdır şəklində – yaxşıdır, düzgündür, qaydasındadır, yerindədir mənalarında. Demək ki, keyfiniz sazdır. M.S.Ordubadi. [Süleyman:] Şükür Allaha, hər şey öz yerində sazdır. Ü.Hacıbəyov. [Aslan starşinaya:] Hər şey öz qaydasındadır, maşın sazdır. S.Vəliyev.
Azerbaycan Türkçesinin Sinonimler Sözlüğü (Çakıroğlu, 2013)
saz
sağlam, gümrah, qıvraq
{sağlam, zinde, kıvrak}
Pamukkale Azerbaycan Türkçesi - Türkiye Türkçesi (ADT versiyonu)
saz
saz
Kırgızca – Türkiye Türkçesi Sözlüğü (Yudahin)
saz
I, bataklık; saz öñdüü: (zayıflıktan) yüzü sararmış (adam).
II, f. iyi, hoş, yoluna konmuş; az bolso da saz bolsun ats. az olsa da, öz olsun.
Türkmencenin Açıklamalı Sözlüğü (Kyýasowa, 2016)
saz
[sa:z] I, at. Gür gamyş, çöp basan ýer. Ol Birekden gorkusyna saza tarap gaçyp gitdi. Birek yzyna düşdi, kowa-kowa saza dykdy (“Kitaby dedem Gorkut”).
SAZ [sa:z] II, at. 1. Bir ýa-da birnäçe sesiň, birnäçe äheňiň sazlaşykly utgaşdyrylmagy bilen içki duýgular, pikirler beýan edilýän sungat eseri. Şirin sazlar göwünleri galkyndyrýar. Halk sazy. Klassyky saz. 2. göç.m. Ses, owaz. Dürli guşlaň gurýan şadyýan sazy, Wasp edýär bu bagyň gözel görküni (R. Alyýew). 3. kön.s. Barmak bilen çirtilip çalynýan kirişli saz guraly (sazyň daşky gurluşy dutara meňzeş bolup, ol gaty agaçdan köwlüp ýasalýar, sapy kädisine birikdilip, 10 kirşi, 14 perdesi bolýar). Garajaoglan diýip olaýsa sozüm, Aýdaýyň astynda towapdyr ýüzüm. Garylmyş perdesi, çalmyýyr Sazym, Sazlar düzgün tutmaz, tarlar perişan (Garajaoglan).
‣ Saz belgisi saz seslerini ýazmak üçin ulanylýan ýazgy, nota. Saz etmek dutar çalmak, dürli saz gurallarynda heňi ýerine ýetirmek.
SAZ [sa:z] III, syp. 1. Bozulmadyk, gurat, düzüw. Sagat ýaly saz işleýär. 2. Aralary bozuk bolmadyk, ylalaşykly, oňat, agzybir, dostlukly. Olaryň ikisiniň arasy gaty saz. 3. Keýpi kök. Annatuwak bilen Amanyň keýpi nähili sazdy (B. Kerbabaýew). 4. Göwnejaý, ýerlikli, dogry. Az bolsun, saz (uz) bolsun (Atalar sözi). Soltanýaz begiň geňeşinde hem ol az hem-de saz geplär ekeni (N. Pomma). 5. gepl.d. Jebis. Äpişge-gapyny saz ýapylar ýaly etmek.
Uygurca – Türkiye Türkçesi Sözlüğü (Kurban, 2016)
saz
I 1. iyi, güzel 2. Rahat, uygun 3. Güzel yapılı, endamı yerinde.
II f. Saz, ahenk. Saz chalmaq – Saz çalmak.
III Bataklık.
Karaçay-Malkarca – Türkiye Türkçesi Sözlüğü (Nevruz, 1991)
saz
1. Testi toprağı, kil, solgun sarı renk, solgun. ~ toprak: killi toprak, testi yapımında kullanılan toprak, ~bet: soluk benizli, ~lamak: killi toprakla badana yapmak, üynü tış kabırğaların sazlay turabız: evin dış duvarlarını killi toprakla badana yapıyoruz, 2. Çalgı, saz.