san
Türkiye Türkçesi – Tatarca Sözlük (Ganiyev, 1998)
san
и. 1) мәшһүрлек, танылганлык; ихтирам, хөрмәт; 2) титул
Arı Duru Türkçe – Türkiye Türkçesi Sözlüğü (Kuleli)
san
1. But
Azerbaycan Türkçesinin Açıklamalı Sözlüğü (Orucovun, 2006)
san
is. [fars.]
1. Şöhrət, nüfuz, hörmət, şan-şərəf (adətən ad-san şəklində işlənir).
2. bax. say 1 və 2-ci mənalarda. Könül həsrət, can müntəzir, göz yolda; Ömür azaldı, vədə keçdi san ilə. M.V.Vidadi. Ələsgər, üsyanın çıxıbdı sandan; Öldürsən zənburu, əl çəkməz şandan. Aşıq Ələsgər. Kim deyir ulduzun göydə sanı var? M.Rahim.
3. köhn. Təlim, yürüş. Artıq İsfahan kəndində qoşuna san verildiyi zaman ordunun üç min nəfər atlıdan ibarət olduğu məlum oldu. M.S.Ordubadi.
4. Sanki. [Külək] Vurur, yıxır, dağıdır, sındırır, ucaldır səs; Bəşər vücudun san göstərir ədavətini. C.Cabbarlı.
Pamukkale Azerbaycan Türkçesi - Türkiye Türkçesi (ADT versiyonu)
san
mertebe
Kırgızca – Türkiye Türkçesi Sözlüğü (Yudahin)
san
I, but, kalça; şimdi coon saña çeyin türüp: şalvarı kalın butlara kadar sıvayarak; serke san yahut kuuray san: 1) incecik bacak; 2) incecik bacaklı; altı sanım aman bolso: sağ esen olusam.
II, 1. sayı, miktar, hesap; sayda sanı, kumda izi çok yahut sayda sanı, kumda kunu çok: hiçbir belirtisi yok, iz bırakmadan kayboldu; san cana sapat cağınan: kemmiyet ve keyfiyet yönünde; sanda cok caman yahut saña koşulbağan caman: hiçbir işe yaramıyan (adam); tirüü dese, sanda cok, ölük dese, kördü cok folk. diri desen, hesapta yok (diri insanlar arasında sayılmaz), ölü dersen, mezarda yok; kılğan iştin sanı cok: yapılan iş görünmüyor, işin hiçbir neticesi yok; bütün san: mat. adedi sahıh, tam sayı; tak san: mat. tek adet, sayı; karama karşı san: mat. mukabil, zıt sayı; cay attuu san: mat. basit mütecanis sayı; çamaa san: mat. takribi sayı; eerçime san: mat. muteakip sayı; oñ san: mat. musbet adet (pozitif sayı); teris san: mat. menfi adet (negatif sayı); başkı san: mat. iptidaî adet; atuu san: mat. mutecanis sayı; bir tamğaluu san: tek haneli sayı; köp tamğaluu san: çok heneli sayı; belgisiz san: mat. meçhûl adet; bölçöktüü attu san: mat. mütecanis kesir; tügöl bölünüüçü san mat. misil; oylonmo san: mat. mevhum sayı; izdelgen san: mat. aranan meçhul sayı; belirgen san: mat. verilmiş mâlum sayı; cekelik san: gram. teklik (müfret); köptük san: gram. çokluk (cemi); iret san: gram. rütbı adet ismi; cay san: gram. aslî adet ismi; 2. hesapsız çok; (bazan da) on bin.
III: sandı saa kim berdi?: nasıl cesaret ettin ? bu hakkı sana kim verdi?
Türkmencenin Açıklamalı Sözlüğü (Kyýasowa, 2016)
san
[sa:n], at. 1. Bir zadyň hasabyny ýöretmek üçin mukdar düşünjesi, ululyk. Bitin sanlar. Drob sanlar. Rasional sanlar. 2. Zatlaryň, hadysalaryň we ş.m. mukdaryny, tertibini aňlatmak üçin hyzmat edýän belgi. Gazetiň soňky sanynda. 3. dil b. Grammatikada: hasap-hesip işinde zatlaryň mukdaryny, tertibini aňladýan söz topary. Mukdar we tertip bildirýän sözlere san diýilýär. 4. göç.m. Hatarda, hasapda görülmeýän (adam hakynda). Ol ýöne bir gury san.
‣ Sana geçmek (geçirmek) belli bir derejede hasap edilmek, bir zadyň hataryna goşulmak. Şeýdip, janlarym, illäp-günläp, kel gyzy äre beren ýaly, muny-da bir sana geçireliň (A. Durdyýew). Sana goşmak (salmak, getirmek) 1) agyr hassany bejerip, adam etmek. Baku şäherinde bir keselhana, Meredow Welini goşupdy sana (B. Hudaýnazarow). 2) gowy adam edip ýetişdirmek, il hatarynda gowy terbiýe bermek. Sana goşulmazlyk adam hatarynda görülmezlik. Hiç sana goşulmaz, bir göze ilmez, Her ýigidiň golda maly bolmasa (Zelili). Sana kowalaşmak ýerine ýetirilýän işiň sanyny artdyryp, hiline üns bermezlik. Bu işde sana kowalaşmaga ýol bermek bolmaz. San belgisi kybapdaş, meňzeş zatlaryň içinde bir zadyň tertibini görkezýän san, nomer. 100-nji san belgili karar. 5-nji san belgili buýruk. Awtomobiliň san belgisi. San bolmak 1) adamlaryň biri bolmak, adamlar hatarynda durmak. Gezer erdim, il içinde san bolup, Gymmatdan düşüp men, derde hun bolup (Magtymguly). 2) abraýly adamlar hatarynda bolmak. Hyrka geýip, il içinde san bolsam (Magtymguly). San çalyşmasy sözlemde, esasan, sanlaryň ýerine ulanylýan sözler. Sandan aýrylmak at-abraýlylar hataryndan çykmak. Han hezretiň köňli bitdi, Biz weli sandan aýryldyk (Seýdi). Sandan çykan 1) harap bolan, zaýalanan. Sandan çykan araba. 2) ters ýola düşen. Düzelmeseň, sandan çykan adam bolarsyň. Sandan galmak 1) ulanmakdan galmak, halys könelmek. Sandan galan içmek. 2) zähmet ukybyny ýitirip iş-güýçden galmak, garramak, deregiň dagamak. Ony açyp-ýapmak sandan galan adamlaryň birine ynanylsa-da, oňarlar (“Edebiýat we sungat”). San gara elinden iş gelmeýän, iş oňarmaýan adam. Oňa ýöne bir sangara diýäýmeseň, bary-ýogy deňdir, elinden iş gelýän däldir. San ýokluk adam hatarynda görülmezlik.
Uygurca – Türkiye Türkçesi Sözlüğü (Kurban, 2016)
san
I But, kalça.
II Sayı. Kesir san – Kesir sayı. Köplük san – Çokluk sayı.
Karaçay-Malkarca – Türkiye Türkçesi Sözlüğü (Nevruz, 1991)
san
1. (mat.) sayı, miktar,rakam. Kuram ~: birleşik sayı ,katış ~: karışık sayı , eki tarxlı san: rakamlı sayı , soxtalanı ~ı: talebelerin sayısı, halknı ~ı: halkın nüfusu, ~ı az: sayısı az, ~ı köp: sayısı çok, ~ı cetişmegen: sayısı yetişmeyen, ~ı tolmağan: sayısı kâfi gelmeyen, birlik ~: tekil, köplük ~: çoğul, ~ bir: arada bir,ara sıra, zaman zaman, bazen,~ biri: tek tük, tek biri, pek azı, sadece bir tanesi , kırkda ~da biri: kırkta yılda biri; 2. Aza, uzuv, üye, organ, emstremite. ~larıñı kımıldat: azalarını hareket ettir, kesilgen malnı ~larına ayırıv: kesilen hayvanı uzuvlarına ayırma, ~la: organla, ~ı ariv işlenñen: azası güzel yaratılmış, korkup ~larım kaltıradı: korkarak azalarım titredi, ~ları tutmaydı: azaları tutmuyor; 3. San etmek: farketmek, dikkate almak, önemsemek, ~ña almamak: dikkate almamak, önemsememek, ~ eterge kerek ediñ: dikkate alman gerekirdi, meni ~ etmey koydu: beni dikkate almayıverdi, ~ etmegença etdi: farketmemiş gibi davrandı.
Dîvânü Lugâti’t-Türk Dizini (TDK)
san
sayı, sayma, addü itibar, III, 157, 429