ateş
Türkiye Türkçesi – Arı Duru Türkçe Sözlüğü (Kuleli, 2013)
ateş
[Köken: Farsça] Od, Ört, (Hastalık): Isıtma, Kızdırma
Türkiye Türkçesi – Tatarca Sözlük (Ganiyev, 1998)
ateş
1. и. төрле мәгъ. ут. 2. с. ут кебек, җете кызыл □ ateş açmak (хәрби хәрәкәтләрдә) ут ачу; ateş almak 1) яна башлау (бигрәк тә янгын чыкканда); 2) атыш башлану; 3) күч. бәла-каза яисә кайгы килү; ateş kesmek сугышта атышны туктату; ateş tuğlası шамот кирпече (утка чыдамлы кирпеч төре); ateş vermek кабызу; ateş yağdırmak 1) (сугышта) ут яудыру; 2) күч. (кемгә дә булса) ачы, авыр сүзләр әйтү, каты һәм нәтиҗәле тәнкыйть итү; ateşe dayanıklı утка чыдамлы; ateşe vermek 1) берәр төшне яндыру, кыздыру; 2) күч. авыр хәлгә кую, утка салу ◊ ateş almayamı geldin? ут алырга килдеңмени? (тиз генә кайтып китмәкче булган кунакка әйтелә торган сүз); ateş bacayı (saçağı) sarmak артына ут кабу (бер кыен хәлдә үрсәләнү); ateş basmak эсселе-суыклы булып китү; ateş gibi yanmak бик югары температуралы булу (авыру тур.); ateş kesilmek ут чәчү (мәс., авызыннан, сүзе белән һ. б.); ateş pahası бик кыйбатлы); ateş parçası ут берчәсе (бик актив кеше тур); ateş püskürmek ут бөркү (бик тә үпкәле, ярсулы хәлдә булу); ateş vursan duman vermez кыш көне кар бирмәс (бик саран) ; ateşi çıkmak температурасы күтәрелү; ateşini almak 1) авыруның температурасын үлчәү; 2) авыруның температурасын төшерү; ateşle oynamak ут белән уйнау
Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü (Ercilasun, 1991)
ateş
Türkiye Türkçesi: ateş
Azerbaycan Türkçesi: ãtäş od
Başkurt Türkçesi: ut yalkın
Kazak Türkçesi: ot jalın
Kırgız Türkçesi: ot
Özbek Türkçesi: ot àlàv àtäş
Tatar Türkçesi: ut yalkın
Türkmen Türkçesi: ōt
Uygur Türkçesi: ot atäş
Rusça: ogón'