arı
Türkiye Türkçesi – Tatarca Sözlük (Ganiyev, 1998)
arı
I и. бал корты, әре диал. ◊ arı beyi бал корты анасы
arıII с. ару, саф
Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü (Ercilasun, 1991)
arı
Türkiye Türkçesi: arı
Azerbaycan Türkçesi: arı
Başkurt Türkçesi: bal korto hağızak
Kazak Türkçesi: ara
Kırgız Türkçesi: ãn
Özbek Türkçesi: äri
Tatar Türkçesi: bal kortı şöpşä
Türkmen Türkçesi: arı
Uygur Türkçesi: härä
Rusça: pçela
Azerbaycan Türkçesinin Açıklamalı Sözlüğü (Orucovun, 2006)
arı
I. is.
1. Zərqanadlılar fəsiləsindən olub bal hasil edən cücü. Arı beçəsi (cavan arı). Arı pətəyi, səbəti, təknəsi (arıları saxlamaq üçün xüsusi qutu). Arı şanı (arıların təknədə mumdan hördükləri göz-göz yuvacıqlar). Arı vızıltısı. Bal arısı.
2. Bəzən bütün arı pətəyi, arı dəstəsi mənasında işlənir; pətəkxana. Yayda arıları yaylağa köçürürlər. Arı qəhrin çəkməyən balın qədrini bilməz. (Ata. sözü). ‣ Arı yuvası – çox qələbəlik haqqında. Arı yuvasına çöp soxmaq – birisini hirsləndirmək, acıqlandırmaq; hiddətə, narazılığa, etiraza səbəb olmaq.
II. sif. köhn. Təmiz, saf, xalis, duru, parlaq, pak. Qazan bəg .. arı sudan abdəst aldı. “Dədə Qorqud”. Aydan arı, sudan duru. (Məsəl).
Azerbaycan Türkçesinin Sinonimler Sözlüğü (Çakıroğlu, 2013)
arı
təmiz, saf, xalis, duru, parlaq, pak
{temiz, saf, halis, duru, parlak, pak}
Pamukkale Azerbaycan Türkçesi - Türkiye Türkçesi (ADT versiyonu)
arı
arı
Kırgızca – Türkiye Türkçesi Sözlüğü (Yudahin)
arı
I, ötede, öte yanda; arı tur: ötede dur! , öteye çekil! ; defol! ; bazardan arı: pazarın ötesinde; pazar arkasında; arı cak (talâffuzda arcak) : öte taraf; bazardın arcagında : pazarın öte yanında, pazarın arkasında; arı- beri : şöyle böyle; öteberi; arı oyloduk, beri oyloduk: öylede düşündük; aga arı ayttım, beri aytttım bolbodu: ben ona öyle de anlattım, böyle de anlattım, bir şey çıkmadı; arı- beri bastırıp cüröt: ileri geri geziyor; işsiz dolaşıyor; arısı eki, berisi bir ay: azamî iki, asgarî bir ay; arısı üç, berisi eki ere kün turamın: iki, azamî üç gün kalırım; mından arı yahut mından arı karay: bundan böyle; arı beri kıla saldı: şöyle böyle yapıverdi, baştan savma yaptı; şiliden (betten ve s.) tokat aşketmek, yapıştırmak.
II, al menim arı dosum, arı atam; o, benim hem dostum, hem babamdır.
III, yorulma, bitap düşmek; bitmek; zayıflamak; arıp- çarçap yahut arıpaçıp: bitâp düşerek, acıkarak; arıp- çarçap keldim: gelinceye kadar büsbütün bittim; attı arıganda kör, cigitti karıganda kör ats. : atı arıkladığında gör, yiğiti kocadığında gör; arbañ! : çalışnalara verilen selâm tarzı (harfiyen: yorulma!).
Karaçay-Malkarca – Türkiye Türkçesi Sözlüğü (Nevruz, 1991)
arı
öte, öteye, o zamana. Andan ~ bar: oradan öteye git, bılaydan ~: buradan öteye, mından ~: bundan sonra, bundan öteye, ne ~, ne beri: ne öteye, ne beriye, ~ deri: o zamana kadar, ~dan ~: öteden öteye, alay ~: o tarafa, ~ canı: öte yanı, suvnu ~ canı: suyun öte yanı, ~ kara: öteye bak, öbür yana bak, ~ tur: öte dur, öteye çekil, avruğan ~ ketib beri kayıtdı: hasta öteye gidip geri geldi.
Dîvânü Lugâti’t-Türk Dizini (TDK)
arı
arı. I, 87; II, 329; III, 156, 276